Łyk sztuki do kawy w rocznicę odzyskania niepodległości niech uświetni „Polonia” Jacka Malczewskiego. Przez 123 lata zaborów Polska przedstawiana była jako udręczona kobieta zakuta w kajdany. W 1918 r. nareszcie mogła założyć koronę i uśmiechnąć się z dumą.

W dzisiejszym Łyku sztuki do kawy zapraszamy Was do obejrzenia „Ucieczki przed krytyką”. Twórcą obrazu, który powstał w 1874 roku, jest hiszpański artysta, Pere Borrell del Caso. Dzieło należy do nurtu iluzjonistycznego w malarstwie (franc. trompe l’oeil), którego główną ideą jest wywoływanie złudzenia trójwymiarowości – innymi słowy, artysta tworzy iluzję rzeczywistości.

„Wciąż trzymam kwiaty w dłoniach. Nie wiem, gdzie je położyć. Chciałabym zanurzyć je w wodzie, inaczej mogłyby zwiędnąć. Lecz dość szybko o nich zapominam. Rzuciłeś się na płótno, które drży w twoich rękach. Wyciskasz farby z tub i nasączasz pędzle kolorem: czerwony, biały, czarny, niebieski. I wciągasz mnie w potok barw. Nagle podnosisz mnie z ziemi, a sam odrywasz się od niej jedną stopą (...). Wznosisz się i rozciągasz, lecąc do sufitu. Twoja głowa obraca się wokół mojej. Muskasz moje uszy szeptem…” – Bella Chagall, „Dziennik sentymentalny”

„Ziemia ucieka ze swojej osi i traci środek ciężkości ku wielkiemu zdumieniu astronoma, który – starając się utrzymać równowagę – znalazł się lewą stopą w jednym wymiarze, a prawą w innym”. Tak objaśnia obraz jego autorka, Remedios Varo. Wrażenie niesamowitości tej sceny potęgują ogniste, krwawe kolory. Charakterystyczna dla malarki niezwykła dbałość o szczegóły widoczna jest także w „Zjawisku nieważkości”. Ta praca, jak zresztą wszystkie dzieła Varo, ma charakter narracyjny; jej obrazy opowiadają historie, które mają przeszłość, a nawet rzutują na przyszłość. Ich stworzenie wymagało czasu, poświęcenia i nadzwyczajnej kreatywności.

Pod koniec lat 60. XIX wieku fikcyjny kapitan stworzony przez Juliusza Verne'a, Nemo, pływał po głębinach oceanu, odkrywając nowe podwodne światy i stworzenia. W tym samym dziesięcioleciu pisarz non-fiction Eugen von Ransonnet-Villez realizował swoją fascynację zoologią, opracowując technologię pozwalającą na wykonanie pierwszych podwodnych obrazów: pejzaży morskich rysowanych, gdy siedział pod falami w swoim dzwonie nurkowym.

Paryż, 1933 roku. Na zdjęciu widzimy dziewięciu przedstawicieli ruchu surrealistów. Od lewej do prawej: Tristan Tzara, Paul Éluard, André Breton, Jean Arp, Salvador Dalí, Yves Tanguy, Max Ernst, René Crevel i Man Ray. Trudno spotkać w naturze tylu geniuszy na metr kwadratowy – chciałoby się powiedzieć.