Dzisiaj opowiemy o klaczy, która przeszła do legendy i była inspiracją dla artystów. Mowa o ukochanej przez Józefa Piłsudskiego Kasztance, która 92 lata temu, 23 listopada 1927 roku zakończyła swoje życie. Podobno była nerwowa, nie lubiła ognia artyleryjskiego i nie uznawała nikogo poza swoim panem, między nią a nim istniało tajne porozumienie. „Omija starannie najmniejszą kałuże, nie chcąc zabłocić pończoszek parska, jak gdyby mówiła: „A ja wiem, a ja wiem” - opisywał ją Józef Piłsudski we wspomnieniu o marszu z Kowla do Czeremoszna w 1915 roku.

Stojącą na wrzosowisku, na tle sosnowego lasu i burzowego nieba Kasztankę uwiecznił Wojciech Kossak, polski malarz, reprezentant nurtu malarstwa historycznego i batalistycznego. Jego obraz „Marszałek Józef Piłsudski na Kasztance” powstał w 1928 r.  Dzieło trafiło w ręce prywatnego kolekcjonera, niestety skradziono je w 1997 r. Obraz odnaleziono dopiero po 19 latach w jednej z warszawskich galerii sztuki.

Już teraz obraz możecie obejrzeć w Cyfrowym Muzeum Narodowym w Warszawie - http://cyfrowe.mnw.art.pl/dmuseion/docmetadata?id=5171&show_nav=true&full_screen=true#full_screen

Józef Piłsudski ostatni raz dosiadł Kasztanki 11 listopada 1927 roku. Po uroczystości na Placu Saskim w Warszawie, klacz transportowano pociągiem do koszar 7 Pułku Ułanów Lubelskich w Mińsku Mazowieckim. Podczas podróży prawdopodobnie nie była odpowiednio zabezpieczona i przewróciła się w wagonie doznając poważnych obrażeń. Mimo starań nie udało się jej uratować.  Miejsce jej pochówku (przed budynkiem dowództwa 7. Pułku Ułanów) upamiętnił głaz z napisem „Tu leży Kasztanka, ulubiona klacz bojowa Marszałka Piłsudskiego”. Zachowana i wypchana skóra Kasztanki była eksponatem w Muzeum Józefa Piłsudskiego (które powstało w Belwederze po śmierci marszałka), podczas niemieckiej okupacji znajdowała się w Muzeum Wojska Polskiego, a po zakończeniu wojny została spalona. 

Dzisiaj w Łyku sztuki do kawy klacz, jeśli jednak interesują Was inne dzieła sztuki, niekoniecznie z motywem zwierzęcym, zapraszamy do Bazy Legalnych Źródeł.

---

Publikacja powstała w ramach
Społecznej kampanii edukacyjnej Legalna Kultura
Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego