Żniwa to nie tylko czas wzmożonego wysiłku, kiedy rolnicy zbierają owoce całorocznej pracy, ale też zadumy nad kondycją człowieka w świecie, nad skończonością naszego życia i jego związkami z naturą – o czym tak pięknie w listach do brata pisał Vincent van Gogh. Dla holenderskiego malarza żniwa miały przede wszystkim wymiar głęboko symboliczny.

– Praca idzie dość dobrze – pisał schorowany Vincent do Theo – walczę z obrazem rozpoczętym kilka dni przed moją niedyspozycją, jest to żniwiarz, płótno całe żółte, okropnie grubo malowane, ale motyw był piękny i prosty. Widzę w tym żniwiarzu - niewyraźną postać, która w okropnym żarze miota się jak diabeł, żeby dać sobie radę ze swoim zadaniem - widzę w nim obraz śmierci, w tym sensie, że ludzkość jest zbożem, które się kosi. Jest to przeciwstawienie siewcy, którego malowałem przedtem. Ale w tej śmierci nie ma nic smutnego, wszystko dzieje się w pełnym świetle, w słońcu, które zatapia pejzaż w delikatnym złotym blasku.

Malarz wykonał wiele wersji obrazu, pracując nad nim dość intensywnie i długo, nakładając kolejne, grube warstwy farby. Malował, stojąc w szczerym polu, niedaleko „swojej celi”, czyli słynnego żółtego domu, wystawiając się na wielogodzinne działanie prowansalskiego słońca, co z pewnością wpłynęło na jego i tak już nienajlepszy stan zdrowia. Obraz został ukończony latem 1889 r., na niecały rok przed śmiercią malarza. Płótno znajduje się obecnie w kolekcji Folkwang Muzeum w Essen razem z kilkoma innymi późnymi dziełami van Gogha.

Zdigitalizowane oryginały listów malarza do rodziny i przyjaciół (wraz z angielskimi tłumaczeniami) można natomiast znaleźć tutaj. (W Polsce słynne "Listy do brata" ukazały się po raz ostatni w 2002 r. nakładem wydawnictwa Czytelnik). Więcej ciekawych muzeów i galerii znajdziecie w naszej Bazie Legalnych Źródeł.