Uchwalenie Konstytucji 3 maja - pierwszej takiej ustawy w Europie i drugiej na świecie - to jedno z najbardziej doniosłych wydarzeń w dziejach Polski. Nic dziwnego, że czołowy malarz naszej historii, Jan Matejko, postanowił uwiecznić je na swoim obrazie, nawet pomimo niechęci do malowania scen osadzonych w XVIII w.

„Kościół kościołów”, Bazylika św. Piotra poza duchowym znaczeniem jest także miejscem wypełnionym wybitnymi dziełami sztuki. Jedno z nich, które zwłaszcza w okresie wielkanocnym warto kontemplować, stanęło tutaj w Roku Świętym 1500. Dziś zajmuje miejsce tuż przy wejściu, w pobliżu Świętych Drzwi. Pieta była pierwszym dziełem Michała Anioła (1475-1564), które znalazło się w tej bazylice. Dwudziestopięcioletni wówczas artysta nie mógł wtedy nawet marzyć, że wiele lat później – od 1547 r. – będzie pracował nad jej rozbudową do końca swego życia, zmieniając całkowicie plany swych poprzedników. Choć nie dożył do zakończenia prac, to właśnie jemu bazylika zawdzięcza kształt, który dziś możemy podziwiać. A wśród jej skarbów jedną z najcenniejszych pereł jest Pieta Watykańska.

Gdy poznam twoją duszę, namaluję twoje oczy - powiedział Amedeo Modigliani (1884-1920), włoski malarz, skandalista i samotny wilk, który nie związał się z żadnym ruchem malarskim. Oczy na obrazach Modiglianiego są migdałowe w kształcie, często jednobarwne, przejrzyste i bez źrenic. Szczególne spojrzenie artysta uchwycił na obrazie „Młoda dziewczyna z różą (Margherita)”.

Otaczają nas liczne przykłady budzącej się do życia przyrody. W stawach i sadzawkach wielkie wygrzebywanie się z mułu. Żaby budzą się z hibernacji i gromadzą siły do wielkiego rechotu, który oznacza gody. Większość z nich to zwyczajne płazy, ale być może jedna na milion jest baśniowym żabim królem… Jak ten z obrazu Wlastimila Hofmana (1881-1970), malarza – symbolisty, który z upodobaniem odwoływał się do mitów, bajek i ludowej wyobraźni.

„Szał uniesień” Władysława Podkowińskiego należy do najsłynniejszych polskich obrazów. Widzieli go prawie wszyscy - czy to na stronach szkolnego podręcznika, czy na koszulce z popularnej sieciówki. Wernisaż wystawy, na której był pokazany po raz pierwszy odbył się 18 marca 1894 r. Nie wszyscy jednak wiedzą, że kryje się za nim historia jednego z największych skandali w historii polskiej sztuki.

„Dama z gronostajem” to jeden z niewielu obrazów, które zna chyba każdy. Nic dziwnego, w końcu należy do najcenniejszych dzieł sztuki w polskich zbiorach, w dodatku jest jedyną w kraju pracą autorstwa Leonarda da Vinci. Mimo wszystko mało kto wie, kim była sportretowana kobieta, a nawet jakie dokładnie zwierzątko trzyma na rękach. W Łyku sztuki do kawy odkrywamy te i inne sekrety najsłynniejszego obrazu z Muzeum Książąt Czartoryskich, jednego z najbardziej rozpoznawalnych dzieł na świecie.