Wiek XIX to czas wynalazców i wizjonerów, których praca pchnęła kulturę i sztukę na nowe tory. Należał do nich niewątpliwie Kazimierz Prószyński (1875-1945), twórca pleografu. I choć Luis Lumière powiedział o Polaku: „Panowie, ten człowiek jest pierwszy w kinematografii, ja jestem drugi” – przez wiele lat postać i dokonania Prószyńskiego pozostawały w cieniu jego zagranicznych kolegów.

Jego życiorys aż prosi się o ekranizację. Awans społeczny z syna krawca z krakowskiego Kazimierza na lwa salonowego zadającego szyku w Paryżu i Nowym Jorku zawdzięczał zarówno swemu wielkiemu talentowi, jak i osobowości. Ujmujący, w przyjaźni wierny, w zabawie szalony. Miłośnik szerokiego gestu i… pojedynków. Kiedy można – lekkomyślny, kiedy trzeba – odważny. Zakochany w życiu. Malarzem został z przypadku, bo nie było miejsca na wydziale rzeźby krakowskiej ASP. Jego dzieła każą jednak dziękować losowi za takie przypadki. Swego czasu w kręgach paryskiej bohemy znany bardziej od Picassa, którego wpływom zresztą się oparł. Ośmielał się kpić z Chagalla. Modigliani był jego najlepszym przyjacielem. Budował atmosferę, kształtował opinie, nie ulegał modom. Raczej sam je lansował. Kawa z Moise Kislingiem będzie smakować, jak w kultowej artystycznej kawiarni La Rotonde na Montparnasse. Prezentowanego dziś obrazu nie znajdziecie w sieci. Możemy się nim podzielić dzięki uprzejmości Muzeum Villa La Fleur, z którego kolekcji pochodzi portret dzieci z rodziny Tasów.

W nowym roku szkolnym zajrzymy do klasy, w której zamiast dzieci zasiadają małpy. Zwierzęta tak podobne do człowieka idealnie nadawały się do wytykania absurdów ludzkiego zachowania i krytykowania wad. Malując „Małpy w szkole” David Teniers Młodszy najwyraźniej postanowił wyrazić swoją opinię na temat współczesnych mu metod edukacji.

Jest 8 września roku pańskiego 1504. Tłumy obywateli Florencji gromadzą się na Piazza della Signoria. Przyszli tu, by uczestniczyć w wydarzeniu, które miało uświetnić odrodzenie się republiki florenckiej po rządach Savonaroli. Dwudziestodziewięcioletni rzeźbiarz, Michał Anioł Buonarroti (1475 - 1564) odsłania dzieło, któremu poświęcił 3 lata życia. Oczom zgromadzonych ukazuje się smukła sylwetka młodego mężczyzny. Wszyscy wiedzą, że imponujący posąg przedstawia biblijnego Dawida.

25 sierpnia 1932 roku w Newark ląduje Amelia Earhart (1897 – 1939). Kończy w ten sposób lot w poprzek USA z Los Angeles do Nowego Jorku ustanawiając kobiecy rekord zasięgu 3938,245 km w rekordowym czasie przelotu 17 godzin 47 minut. Jest to jeden z wielu pobitych przez nią rekordów na fali spektakularnego sukcesu w dziedzinie awiacji, kiedy to jako pierwsza kobieta-pilotka samotnie przeleciała nad Atlantykiem (1932).

Na portrecie widzimy Amelię Earhart pędzla amerykańskiego malarza Howarda Chandlera Christy (1873–1952). Tak się składa, że oboje – każde w swojej dziedzinie – byli ikonami swojej epoki. A ten portret jest pamiątką ich spotkania.

Proponujemy dzisiaj mistrzowską odsłonę letniej scenki rodzajowej z morzem w tle. Obraz pędzla Moneta to zatrzymane w czasie sierpniowe popołudnie, feeria barw prześwietlona słońcem i nastrój relaksu, czyli to, za czym tęsknimy w codziennej gonitwie. Chciałoby się tam być, na tarasie w Sainte Adresse. Zapraszamy zatem w krótką podróż do przeszłości. Będzie to opowieść o ludziach i ich losach. Samo lato w ogrodzie dzięki talentowi Moneta jest bowiem wieczne.