Czy do pocałunku potrzeba ust? A może aby zbliżyć się do siebie najlepiej... nic nie widzieć? Przyjrzyjcie się obrazowi René Magritte'a, drugiemu z serii "Kochankowie" (1928), który ukrył twarze tytułowych kochanków za nieprzejrzystą tkaniną. Inspirowany słynnym "Pocałunkiem" Gustava Klimta (1908) obraz budzi zarówno atmosferę tajemniczości jak i grozy, i jest jednym z najpopularniejszych surrealistycznych płócien. Sam Magritte tak mówił o swojej twórczości: "Moje malarstwo to obrazki, które niczego nie skrywają. Budzą jednak atmosferę tajemniczości i często zadaje mi się pytanie: co to znaczy? To nie znaczy nic, ponieważ tajemnica nie znaczy nic, jest niepoznawalna".

Chimera, ziejący ogniem potwór z mitologii greckiej, nierzeczywisty twór, coś wydumanego lub o zmiennej naturze - to temat inspirujący artystów już od starożytności. Wśród nich był Gustave Moreau (1826-1898), jeden z czołowych przedstawicieli francuskiego symbolizmu, który był wręcz zahipnotyzowany tym motywem. Jego chimery to nierzeczywiste kobiety, a najsłynniejszą z nich (oglądacie ją właśnie w "Łyku sztuki do kawy") malował przez blisko 30 lat! Artysta zamierzał też stworzyć dwa wielkie dzieła poświęcone tym postaciom, ale zrezygnował z ich malowania po śmierci matki.

Czy dzieło sztuki może być jednocześnie przedmiotem użytkowym? W 1904 r. Wiener Werkstätte, pracownia rzemieślnicza założona m.in. przez malarza i projektanta Kolomana Mosera, otrzymała zlecenie na projekt wnętrz wiedeńskiego Sanatorium Purkersdorf. Moser wykorzystał do aranżacji holu wejściowego stworzony na wystawę Gustava Klimta sześcienny biały fotel z tkanym siedziskiem z deseniem szachownicy. Dziś minimalistyczny Fotel Purkersdorf, jest ikoną designu wiedeńskiej epoki nowożytnej.

Tajemnicza kobieta-paw i rycerz w czarnej zbroi - to nietypowe przedstawienie wiosny ujrzycie na obrazie Edwarda Okunia (1872-1945) "Upojenia wiosenne". Tym, co odróżnia biografię artysty od innych twórców tamtych czasów jest dostatek - urodzony w szlacheckiej rodzinie Okuń, choć wcześnie osierocony i wychowywany przez dziadków, mógł korzystać z rodzinnych pieniędzy. Studiował w Warszawie i Krakowie pod okiem m.in. Wojciecha Gersona i Jana Matejki, a następnie w Monachium i Paryżu. Nie mógł też znaleźć dla siebie miejsca - przez blisko 20 lat mieszkał we Włoszech, a po powrocie do Warszawy często podróżował. Artysta był też wiceprezesem Zachęty i to on schwytał Eligiusza Niewiadomskiego tuż po jego zamachu na prezydenta Gabriela Narutowicza. Edward Okuń zmarł 17 stycznia 1945 roku trafiony zabłąkaną kulą na jednej ze skierniewickich ulic...

Jak wyglądałoby "Wesele" Stanisława Wyspiańskiego, gdyby zagrały w nim same dzieci? Spójrzcie na litografię Stanisława Kuczborskiego "Taniec wokół Chochoła". Siostrzeniec Maksymiliana i Aleksandra Gierymskiego był niezwykle uzdolnionym malarzem, który chętnie zajmował się karykaturą. Działał w środowisku krakowskiej bohemy (był też jednym z twórców kabaretu "Zielony balonik"). W 1904 roku włączył się w realizację słynnej "Teki Melpomeny" - serii karykatur aktorów Teatru Miejskiego w Krakowie. Niestety artysta zmarł przedwcześnie - w 1911 roku zatruł się gazem ulatniającym się z nieszczelnego piecyka.

Słońce i deszcz, podwójna tęcza, niewidoma dziewczyna z harmonią i jej mała przewodniczka - obraz Johna Everetta Millaisa (1829-1896) pełen jest kontrastów. Brytyjski malarz był wybitnie utalentowanym dzieckiem, a jego pierwsze obrazy powstały, gdy miał 4 lata, a mając lat 11 rozpoczął studia w Royal Academy of Arts. Po namalowaniu "Chrystusa w domu rodziców", którego realizm wzbudził ostry sprzeciw współczesnych (w tym wpływowego Charlesa Dickensa, który zarzucał malarzowi profanację) Millais musiał zorganizować prywatny pokaz obrazu przed królową Wiktorią. To nie koniec skandali - po ślubie Millaisa z rozwódką Effie Gray, para musiała opuścić Londyn i zakazano jej wstępu na dwór królewski.