Koniec kwietnia to okres wypełniony wydarzeniami związanymi z prawem autorskim. To też dobry moment, aby przypomnieć jak istotna, dla współczesnych społeczeństw, jest ochrona własności intelektualnej.

23 kwietnia - Światowy Dzień Książki i Praw Autorskich

Pierwszym (chronologicznie) „świętem” jest Światowy Dzień Książki i Praw Autorskich, który co roku skupia się na nieco innym zagadnieniu związanym z szeroko rozumianym czytelnictwem. Poprzednie edycje skupiały m.in. na znaczeniu i ochronie języków rdzennych, wpisując się w ten sposób w obchody proklamowanego przez ONZ na Roku Języków Rdzennych. W zeszłym roku UNESCO postanowiło zwrócić uwagę na okładki książek. Organizacja podkreślała tym samym rolę książkowego frontu, który bardzo często zachęca lub odstrasza od sięgnięcia po danym tytuł. Więcej na temat okładek (w kontekście prawa autorskiego) można przeczytać na stronie Legalnej Kultury. Wracając jednak do tegorocznej edycji Światowego Dnia Książki i Praw Autorskich, tym razem Światową Stolicą Książki zostaje meksykańska Guadalajara z programem, który koncentruje się na roli książek i czytelnictwa w wyzwalaniu zmian społecznych, zwalczaniu przemocy i budowaniu kultury pokoju. Pomimo tego, jak ważne są książki dla utrzymania dobrostanu społecznego, branża wydawnicza stoi obecnie w obliczu poważnych wstrząsów – w szczególności transformacji cyfrowej. Wyzwania te stały się aż nazbyt jasne podczas COVID-19, kiedy spadające przychody osłabiły pozycje autorów i księgarzy. Zagrożona była także różnorodność kulturowa, ponieważ liczba publikowanych tytułów nieuchronnie malała.

Książki jako symbol nadziei i dialogu

W niepewnych czasach musimy cenić i bronić książki jako symbolu nadziei i dialogu. Oznacza to solidarność z profesjonalistami, którzy rozpowszechniają nasze dziedzictwo literackie – pisarzami, redaktorami, wydawcami i tłumaczami. Budując mosty między kontynentami i kulturami, ci profesjonaliści muszą być chronieni, a ich wartość szeroko uznawana. W czasach, gdy technologia cyfrowa zmienia oblicze branży wydawniczej, UNESCO jako organizator, opowiada się za godziwym wynagrodzeniem autorów i ochroną różnorodności kulturowej. Organizacja wspiera pracę wydawców poprzez takie przedsięwzięcia jak partnerstwa z Międzynarodowym Forum Autorów, Międzynarodową Federacją Stowarzyszeń i Instytucji Bibliotecznych oraz Międzynarodowym Stowarzyszeniem Wydawców. Opowiadanie historii to niezwykle skuteczne narzędzie, jeśli chodzi o edukację młodszych pokoleń. Rzeczywiście, książki są niezbędnymi narzędziami dostępu, przekazywania i promowania edukacji, nauki, kultury i informacji na całym świecie. Z tego powodu co roku 23 kwietnia – w dniu odejścia trzech wielkich autorów literatury uniwersalnej, Miguela de Cervantesa, Williama Szekspira i Inki Garcilaso de la Vega – świętujemy ich zniewalającą moc pobudzania innowacji, generowania wiedzy i zmienić zdanie – można przeczytać na stronie UNESCO[1]

26 kwietnia – Światowy Dzień Własności Intelektualnej.

Święto ustanowiono w 2000 roku na pamiątkę wejścia w życie konwencji powołującej Światową Organizację Własności Intelektualnej w 1970 roku. Głównymi celami tego dnia są przede wszystkim: wskazanie społeczeństwu, jak patenty, prawa autorskie, znaki towarowe i wzory mają wpływ na codzienne życie, uświadomienie obowiązującego prawa własności intelektualnej i pogłębienie wiedzy na ten temat, wskazanie kreatywności i wkładu przez twórców i wynalazców do rozwoju społeczeństw na całym świecie oraz zachęcanie społeczeństw obywatelskich do poszanowania praw własności intelektualnej innych osób. W tym roku tematem Światowego Dnia Własności Intelektualnej jest „IP i młodzież: innowacje na rzecz lepszej przyszłości”. Organizacje zajmujące się tym tematem dostrzegły ogromny potencjał młodych ludzi w znajdowaniu nowych i lepszych rozwiązań, które wspierają przejście do zrównoważonej przyszłości. Na całym świecie młodzi ludzie podejmują wyzwania związane z innowacjami, wykorzystując swoją energię i pomysłowość, ciekawość i kreatywność – tak aby obierać kurs na lepszą przyszłość. Dzisiejsza młodzież jest niesamowitym i w dużej mierze niewykorzystanym źródłem pomysłowości i kreatywności. Ich świeże perspektywy, energia, ciekawość i postawa „da się zrobić”, nie wspominając o ich pragnieniu lepszej przyszłości, już teraz zmieniają podejście i napędzają działania na rzecz innowacji i zmian. Światowy Dzień Własności Intelektualnej 2022 to okazja dla młodych ludzi, aby dowiedzieć się, w jaki sposób prawa własności intelektualnej mogą wspierać ich cele, pomagać przekształcać pomysły w rzeczywistość, generować dochody, tworzyć miejsca pracy i wywierać pozytywny wpływ na otaczający ich świat. Dzięki prawom własności intelektualnej młodzi ludzie mają dostęp do kluczowych narzędzi, których potrzebne są do realizacji nawet najwyższych ambicji. W trakcie kampanii młodzi ludzie będą mogli lepiej zrozumieć, w jaki sposób narzędzia systemu IP – znaki towarowe, prawa do wzorów, prawa autorskie, patenty, prawa do odmian roślin, oznaczenia geograficzne, tajemnice handlowe i inne – mogą wspierać ich ambicje budowania lepsza przyszłość. Przyglądamy się również bliżej roli WIPO (World Intellectual Property Organization)[2] we wspieraniu krajowych i regionalnych wysiłków na rzecz stworzenia środowiska prawnego i politycznego dla rozwoju młodych wynalazców, twórców i przedsiębiorców.[3]

Obchody Światowego Dnia Własności Intelektualnej

Z okazji Światowego Dnia Własności Intelektualnej, Fundacja Legalna Kultura, we współpracy z Ambasadą Stanów Zjednoczonych w Warszawie, zorganizowała wydarzenie, którego motywem przewodnim były właśnie prawa autorskie. Zgromadzeni uczestnicy mieli okazję wysłuchać niezwykle poruszającego wystąpienia prof. Adama Bodnara, obejrzeć, wchodzący właśnie do kin film „Piosenki o miłość” oraz spotkać się z jego twórcami. Poprojekcyjna dyskusja poruszała również temat ochrony własności intelektualnej, gdyż taki wątek pojawia się we wspomnianym filmie. Całe wydarzenie zostało zarejestrowane i już niebawem będzie można się z tymi materiałami zapoznać.

Autor: Paweł Kowalewicz prawnik

Zdjęcie główne: Licencja Freepik Premium