Przedmiotem ochrony prawa autorskiego są utwory (ich rodzajów jest wiele):  

• wyrażone słowem, symbolami matematycznymi, znakami graficznymi (literackie, publicystyczne, naukowe, kartograficzne oraz programy komputerowe);
• plastyczne, fotograficzne, lutnicze, wzornictwa przemysłowego, architektoniczne, architektoniczno-urbanistyczne i urbanistyczne, muzyczne i słowno-muzyczne, sceniczne, sceniczno-muzyczne, choreograficzne i pantomimiczne, audiowizualne (w tym filmowe);
• w formie przeróbek, tłumaczeń, adaptacji.

Warunkiem zakwalifikowania określonego przejawu intelektualnego jako utworu jest uzewnętrznienie tego dzieła w jakikolwiek sposób. Nie ma wymogu utrwalania dzieła na przedmiotach fizycznych, czyli przedstawienie lub piosenka nie muszą być zapisane na jakimkolwiek nośniku, żeby zostały uznane za utwór. Nie jest też istotna wartość majątkowa utworu, jego przeznaczenie oraz fakt, czy został zakończony.

Ochrona prawno-autorska przysługuje niezależnie od tego, czy są spełnione jakiekolwiek formalności. To znaczy, że nie ma konieczności zgłoszenia utworu, potwierdzenia u notariusza lub zamieszczenia na nim formułki, dotyczącej zastrzeżenia praw do niego.

Ochroną nie są objęte:

• odkrycia
• idee
• procedury
• metody i zasady działania
• koncepcje matematyczne
• postaci sceniczne i kabaretowe
• proste informacje prasowe
• opisy patentowe.

Można z nich korzystać dowolnie.

Prawo autorskie przysługuje twórcy utworu. Istnieje domniemanie, że jest nim osoba, której nazwisko w tym charakterze uwidoczniono na egzemplarzach utworu lub której autorstwo podano do publicznej wiadomości w jakikolwiek inny sposób, w związku z rozpowszechnianiem utworu. Dopóki twórca nie ujawnił swojego autorstwa, w wykonywaniu prawa autorskiego zastępuje go producent lub wydawca, a w razie ich braku – właściwa organizacja zbiorowego zarządzania prawami autorskimi.

Albert Stawiszyński

Radca prawny, specjalista prawa medialnego, autorskiego i gospodarczego