W 80. rocznicę wyzwolenia obozu Auschwitz-Birkenau przybliżamy postać Jana Barasia-Komskiego, twórcy obrazów obozowych, świadka Holokaustu, absolwenta Akademii Sztuk Pięknych im. Jana Matejki w Krakowie, rysownika „The Washington Post’’. Polski malarz jest autorem obrazu „Przez pracę do wolności” znajdującego się w zbiorach Państwowego Muzeum Auschwitz-Birkenau. Muzealna kolekcja prac artysty liczy obecnie 190 dzieł sztuki - „To jedna z największych i najciekawszych istniejących kolekcji prac plastycznych stworzonych przez byłego więźnia Auschwitz”. Prace Komskiego są bardzo uniwersalne. Pokazują bowiem nie tylko faktografię i codzienne zdarzenia obozowe. Są to także prace, które w wielu przypadkach przekazują niezwykle silne emocje widoczne chociażby na twarzach portretowanych więźniów”.

Podczas wojny Jan Baraś-Komski działał w ruchu oporu. 14 czerwca 1940 roku został wysłany do niemieckiego obozu koncentracyjnego Auschwitz z numerem 564, z którego udało mu się uciec 29 grudnia 1942. Niestety miesiąc po ucieczce zatrzymano go po raz drugi. Najpierw został uwięziony w więzieniu na Montelupich w Krakowie, a następnie ponownie wysłany do Auschwitz, gdzie zarejestrowany pod fałszywym nazwiskiem Jan Nosek - otrzymał nowy numer obozowy 152 884. Malarz zmarł w USA 20 lipca 2002 roku.

Największą i unikatową na skalę światową kolekcję sztuki związaną z obozem Auschwitz-Birkenau posiada w swoich zbiorach Państwowe Muzeum Auschwitz-Birkenau. Chociaż twórczość artystyczna nie zlecona przez władze obozowe była surowo karana, nielegalne prace plastyczne powstawały w obozie niemal od samego początku, były tworzone w konspiracji, ukrywane, przemycane poza druty obozu. Prace artystyczne tworzone w warunkach skrajnego zagrożenia są niezwykłym, poruszającym dokumentem czasu i historii. Można w nich odnaleźć trudne do odtworzenia dziś uczucia i emocje, które każdego dnia towarzyszyły więźniom.  

W zbiorach Państwowego Muzeum Auschwitz-Birkenau znajdują się różnorodne prace artystyczne, które wykonywano ukradkiem dla siebie lub współwięźniów. Są to kartki okolicznościowe, drobne przedmioty użytkowe, przedmioty kultu religijnego, rysunki odwołujące się do wspomnień z czasów wolności. Najcenniejszą grupę stanowią prace dokumentujące rzeczywistość obozową: portrety więźniów i rysunki przedstawiające sceny z życia obozu.

 Państwowe Muzeum Auschwitz-Birkenau

- http://www.auschwitz.org/galeria/sztuka-obozowa-i-poobozowa/

- http://auschwitz.org/muzeum/aktualnosci/obozowa-codziennosc-zatrzymana-na-plotnie,762.html

 
Zdjęcie obrazu Jana Barasia-Komskiego „Przez pracę do wolności”, papier, piórko, tusz, Niemcy 1945, ze zbiorów Państwowego Muzeum Auschwitz-Birkenau.