Sąd Rejonowy w Lublinie wydał wyrok ustalający datę śmierci Janusza Korczaka na 7 sierpnia 1942 roku. To oznacza, że literacki dorobek słynnego pedagoga i autora m.in. "Króla Maciusia I" nie jest już objęty majątkowymi prawami autorskimi i może zostać udostępniony w domenie publicznej.

Janusz Korczak uważany jest za jednego z najbardziej znamienitych polskich pedagogów. Urodzony w Warszawie w 1878 lub 1879 roku w Warszawie był prekursorem działań na rzecz praw dziecka i zajmował się resocjalizacją nieletnich. Razem ze Stefanią Wilczyńską założył i prowadził w latach 1912-1942 Dom Sierot – dla dzieci żydowskich w Warszawie. A od 1919 bliźniaczą instytucję dla dzieci polskich - Nasz Dom w Pruszkowie. W 1926 zainicjował pierwsze pismo redagowane w większości przez dzieci – „Mały Przegląd”. Sam napisał kilkunaście powieści dla młodych czytelników m.in.: "Król Maciuś Pierwszy", "Król Maciuś na wyspie bezludnej", "Bankructwo małego Dżeka", "Kajtuś czarodziej" i "Trzy wyprawy Herszka".

Do tej pory za datę śmierci Korczaka przyjmowano 9 maja 1946 roku zgodnie z wykładnią wg. której I rocznicę zakończenia II wojny światowej uznano za symboliczną datę śmierci wszystkich osób uznanych podczas jej trwania za zaginione. Ponieważ Juliusz Korczak nie pozostawił po sobie żadnych krewnych - jego dorobek stał się własnością Skarbu Państwa, który z kolei przekazał autorskie prawa majątkowe do jego dzieł Instytutowi Książki. Przyjęty w Ustawie o Prawie Autorskim okres ochronny trwa 70 lat od momentu śmierci twórcy. Spuścizna Korczaka trafiłaby więc do domeny publicznej z 1 stycznia 2017 roku.

Z wnioskiem o weryfikację tej daty wystąpiła Fundacja Nowoczesna Polska zajmująca się m.in. tworzeniem Biblioteki Wolnych Lektur udostępniającej za darmo dzieła twórców, do których wygasły autorskie prawa majątkowe. W postepowaniu sądowym uwzględniono obszerne badania dotyczące życia i śmierci Korczaka, dokumentowane po 1954 r., a także liczne świadectwa dotyczące aresztowania i wywozu Korczaka do obozu zagłady. Ostatecznie, opierając się o m.in. ostatni wpis w pamiętniku Korczaka pochodzący z 4 sierpnia 1942 roku i fakt, że 5 lub 6 sierpnia 1942 pedagoga wyprowadzono razem z wychowankami prowadzonego przez niego domu dziecka, zapędzono do wagonów i wywieziono do hitlerowskiego obozu zagłady w Treblince. Sąd przyjął, że śmierć Korczaka i jego podopiecznych nastąpiła następnego dnia tj. 7 sierpnia 1942 roku.

Wyrok ten oznacza, że dzieła Korczaka w momencie jego uprawomocnienia staną się częścią domeny publicznej, a więc dobrem, z którego korzystać będą mogli wszyscy zainteresowani. Według polskiego prawa można je będzie rozpowszechniać zarówno nieodpłatnie, jak i zarobkowo - wówczas jednak przekazując od 5 do 8 procent wpływów brutto ze sprzedaży na Fundusz Promocji Twórczości.

Po dzieła Korczaka można jednak sięgnąć już dziś, korzystając z będącej jednym z filarów ministerialnego programu Kultura Dostępna, internetowego portalu Polona Biblioteki Narodowej. W jego zbiorach znajdziemy najważniejsze pozycje z dorobku słynnego pedagoga. Zobacz...