Rocznica uchwalenia Konstytucji z 1791 roku nie zawsze była świętem narodowym. 3 maja, ogłoszony świętem przez twórców Konstytucji, ponownie został ustanowiony dniem świątecznym w 1919 i - po kilkudziesięcioletniej przerwie znów - w 1990 roku. Majowa Konstytucja była jedną z najnowocześniejszych ustaw zasadniczych swoich czasów, ukoronowaniem reform społeczno-gospodarczych, symbolem oświeconego patriotyzmu, łączącego niepodległość z nowoczesnością.

Konstytucja przyznała prawa mieszczanom, głosowanie większością głosów, rząd odpowiedzialny przed parlamentem, wprowadziła ustrój podobny do funkcjonującego w Anglii. Niestety nie zdążyła wyleczyć polsko-litewskiego państwa z trapiących go chorób stając się łabędzim śpiewem upadającej Rzeczypospolitej.

Obraz Jana Matejki "Konstytucja 3 maja" przedstawia pochód posłów z Zamku Królewskiego do kolegiaty św. Jana w celu zaprzysiężenia z królem tekstu konstytucji. Centralną postacią obrazu jest marszałek Sejmu Wielkiego Stanisław Małachowski z nową konstytucją w dłoni. Po schodach do kolegiaty św. Jana wchodzi król Stanisław August Poniatowski. W środku obrazu przedstawiona jest scena, która tak naprawdę rozegrała się na Zamku Królewskim. Poseł ziemi kaliskiej Jan Suchorzewski, przeciwny konstytucji i reformom, próbuje zabić nożem swojego synka.