Jak pachnie dom? Chałką i przysmażaną wątróbką.
Raj pachnie prawdziwą zupą, a strach - mokrą sierścią wilczura.

Takie są wspomnienia Niusi, czyli Bronisławy Horowitz - dziewczynki z listy Schindlera, uratowanej  z obozu koncentracyjnego podczas II wojny światowej, jednej z ostatnich żyjących świadków tamtych zdarzeń.

Getto w Krakowie, potem w Bochni, obozy w Płaszowie i w Oświęcimiu. Piekło, przez które przeszła Niusia z rodziną i jej powojenne losy są tematem opowieści „Niusia z listy Schindlera. Historia ocalenia” Magdy Huzarskiej-Szumiec.

„Dzieci w getcie i obozie mówiły prawie szeptem. Wrzeszczeć mogli tylko esesmani. Strach pachnie nie tylko sierścią psa, ale i rozsadzającą wszystko od środka ciszą”, mówi Niusia. Widzimy tamten świat oczami dziecka, które, nauczone przez babcię jak uciszyć głód pijąc wodę, bezskutecznie przeszukuje zakamarki kuchni by znaleźć choćby piętkę chleba. Z obozu Niusia trafia do fabryki Emalia Oskara Schindlera, gdzie godzinami poleruje garnki. Tam był dla niej raj, tam była prawdziwa zupa.

Po wojnie Niusia Horowitz wychodzi za mąż. Zostaje kosmetyczką. Jedyne, czego w tym zawodzie nie lubi to wypalanie kurzajek. „Zna pani smród palonego ciała?”, pyta. Po wojnie młoda żydowska dziewczyna traci wiarę w Boga. Bogiem jest dla niej Oskar Schindler.

W opowieści pojawia się też niesforny Rysio, młodszy brat Niusi, dziś znany na całym świecie jako Ryszard Horowitz, wybitny artysta fotografik, mistrz artystycznego kolażu. Przewija się też kolega Rysia Romek Liebling, dziś Roman Polański.

Po wojnie Niusia przełamała się i jeździ do Oświęcimia opowiadać młodym o swoich doświadczeniach. „To jest mój dalszy ciąg <<Listy Schindlera>> Spielberga. To, co on zaczął, ja kontynuuję. Żeby historia się nie powtórzyła. Nie wolno nam zapomnieć, do czego człowiek jest zdolny. To, że rozmawiamy to autentyczny cud”, mówi Niusia. „A sprawił to Oskar Schindler.”

Oskar Schindler, niemiecki przemysłowiec, członek partii nazistowskiej, ocalił od zagłady 1200 krakowskich Żydów zatrudniając ich w swojej fabryce. Historię tę przeniósł na ekran Steven Spielberg w filmie „Lista Schindlera” (1993). Niusia jest jedną z bohaterek obrazu i jego konsultantką.

Właśnie ukazał się e-book książki w języku angielskim w tłumaczeniu Marka Kazmierskiego.

Piratowanie książki trwa kilka sekund. Autor poświęca jej lata. Szanujmy wysiłek twórców. Legalna Kultura wspiera korzystanie z legalnych źródeł . O niebezpieczeństwach związanych z nielegalnym kopiowaniem utworów piszemy w artykule „Piratowanie książki trwa kilka sekund - czytelniczy paradoks”.

„Niusia z listy Schindlera. Historia ocalenia”, Magda Huzarska-Szumiec, Wielka Litera, 2024

Zdjęcia: z archiwum Niusi Horowitz Karakulskiej