Rozpoczęło się głosowanie na nagrody radia RMF Classic MocArty za rok 2023. Dla nas wyjątkowe były MocArty w ubiegłym roku, bo dostaliśmy nagrodę specjalną jubileuszową z okazji dziesięciolecia działalności Fundacji Legalna Kultura. Teraz wspieramy wszystkich nominowanych w tym roku.

MocArty to plebiscyt, w którym słuchacze radia RMF Classic wybierają kandydatów do nagród w czterech kategoriach:

  • Człowiek Roku

  • Wydarzenie Roku,

  • Muzyka Filmowa Roku oraz

  • MocNa Rzecz.

Jest to jedno z najważniejszych, prestiżowych wyróżnień przyznawanych przez polską publiczność twórcom kultury i sztuki. Nagrody przyznawane są od 2010 roku. Wśród laureatów znajdują się, m. in., Leszek Możdżer, Hans Zimmer, Robert Więckiewicz, Ewa Błaszczyk, Tomasz Kot, Tomasz Bagiński, Janusz Gajos, Olga Tokarczuk, Centrum Nauki Kopernik w Warszawie, krakowski MOCAK czy Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku.

Pod głosowanie poddawane są najważniejsze osoby, wydarzenia, projekty, inicjatywy, które odniosły sukces w swojej dziedzinie, uzyskały dobre recenzje widzów lub uczestników, a także konkretne produkty, które w szczególnie pozytywny sposób zaistniały w przestrzeni publicznej związanej ze światem kultury, nauki lub designu.

Spośród nadesłanych nominacji redakcja wybiera najczęściej zgłaszane i rozpoczyna się głosowanie wśród wszystkich słuchaczy. Przebieg plebiscytu jest cały czas relacjonowany na antenie. Każda z kategorii zawiera 5 nominacji. Wyjątkiem jest 6 nominacji w kategorii MocNa Rzecz. Uzasadnienia wyboru powstają na podstawie opinii słuchaczy.

Możecie głosować do 25 lutego 2024 r. Poznajmy nominowanych:

Kategoria Człowiek Roku 2023:

Agnieszka Holland – za to, że po raz kolejny dała nam niezwykle cenną lekcję wrażliwości, współczucia i humanitaryzmu. Jej film – „Zielona granica” – to nie tylko wybitne dzieło filmowe, nagradzane i oklaskiwane przez widzów. To przede wszystkim ważny głos w obronie skrzywdzonych ludzi. Dramat uchodźców na polsko – białoruskiej granicy, pokazany przez Agnieszkę Holland, trafił do serc i sumień ludzi nie tylko w Polsce, sama zaś reżyserka zmuszona była wykazać się nie lada hartem ducha w odpowiedzi na zmasowaną krytykę władz pod jej adresem.

Jakub Józef Orliński – za konsekwentne i skuteczne rozwijanie swojego talentu i znakomitą promocję sztuki wokalnej i muzyki dawnej, która idzie pod prąd oficjalnych trendów. Zjawiskowy kontratenor, który jest jednym z największych odkryć operowych ostatnich lat. Ceniony za wyjątkowe interpretacje, niezwykłą barwę głosu i artystyczną charyzmę. A przy tym posiadacz najbardziej uroczego, chłopięcego uśmiechu w świecie opery. Postawił na głowie nasze postrzeganie artysty klasycznego - tańczy breakdance, więc przyszło mu to bez trudu. Publiczność szaleje na jego punkcie. My też. W ostatnim roku zachwycił nas wspaniałym albumem „Beyond”, który zawiera aż 6 światowych premier fonograficznych. Płycie towarzyszy rozpoczęta w 2023 roku trasa koncertowa Jakuba Józefa Orlińskiego wraz z orkiestrą Il Pomo d'Oro.

Teresa i Andrzej Starmachowie – za bezprecedensowy gest bezinteresownego dzielenia się sztuką, gest imponujący i niezwykle szlachetny. Małżeństwo historyków sztuki z Krakowa to kolekcjonerzy i mecenasi sztuki, prowadzący jedną z ważniejszych galerii sztuki w Polsce. Zdecydowali się na przekazanie pokaźnej część swojej prywatnej kolekcji w darze dla dwóch krakowskich muzeów – Muzeum Sztuki Nowoczesnej MOCAK oraz Muzeum Fotografii MUFO. Wartość tej darowizny przekracza dziesiątki milionów złotych.

Mirosław Baka – za przypomnienie nam, na czym polega dojrzałe i wartościowe aktorstwo. Aktor ma na swoim koncie wiele znakomitych ról, jednak rola Boryny w święcącym sukces frekwencyjny filmie „Chłopi”, została niezwykle doceniona przez widzów. Zmierzenie się z postacią - naznaczoną charyzmą Władysława Hańczy - było dla aktora wyzwaniem, ale także osobistym przeżyciem, co przyznawał w wywiadach. Jednocześnie wielu słuchaczy podkreśla skromność aktora prezentowaną właśnie w rozmowach na temat tej znakomitej produkcji. Dla Mirosława Baki miniony rok to także ważna rola teatralna w spektaklu „Edukując Ritę” w Teatrze 6. piętro. Rola, za którą zbiera znakomite recenzje.

Joanna Kuciel-Frydryszak – za wywołanie niezwykłego „fermentu”, który sprowokował dyskusję o naszej przeszłości – a szczególnie o historii i sytuacji kobiet na polskiej wsi, których losy do niedawna stanowiły tabu… Jej książka „Chłopki. Opowieść o naszych babkach”, to owoc niezwykle skrupulatnej pracy dziennikarskiej. Ta wstrząsająca historia, to zarazem – jak recenzuje wydawnictwo „Marginesy” – „mocna, głęboko dotykająca lektura, pokazująca siłę kobiet, ich bezgraniczne oddanie rodzinie, ale też pragnienie zmiany i nierówną walkę o siebie w patriarchalnym społeczeństwie. To kolejna niezwykle wartościowa pozycja w dorobku tej autorki, która z odwagą podejmuje niełatwe, społeczne tematy z naszej historii.

Kategoria Wydarzenie Roku 2023:

Premiera spektaklu „Jak nie zabiłem swojego ojca i jak bardzo tego żałuje” – na podstawie książki o tym samym tytule, w adaptacji i reżyserii Mateusza Pakuły. Zarówno książka, jak i spektakl to osobista opowieść autora o procesie umierania i śmierci jego ojca. To krzyk o eutanazję w chwilach przekraczania granic cierpienia. To osobisty manifest Mateusza Pakuły, który ma zachęcić do publicznej dyskusji na ten temat. Spektakl jest efektem koprodukcji Teatru Łaźnia Nowa w Krakowie i Teatru im. S. Żeromskiego w Kielcach. Ma na swoim koncie wiele nagród, m.in. Grand Prix 29. Ogólnopolskiego Konkursu na Wystawienie Polskiej Sztuki Współczesnej, „Złamany szlaban” na 32. Międzynarodowym Festiwalu Bez Granic w Cieszynie, a także „Grand Prix” na Międzynarodowym Festiwalu Teatralnym „Boska Komedia”.

Serial „1670” – ośmioodcinkowa satyryczna komedia z historią w tle, która nawiązuje do współczesności i najbardziej aktualnych tematów. Produkcja wyśmiewa „polskość” i nasze narodowe przywary, a także odważnie komentuje rzeczywistość. Wyraziste postacie, dosadny humor i tematy tabu – to właśnie serial „1670”. Produkcja, po pierwszym dniu premiery, była najchętniej oglądanym serialem w Polsce. Do pierwszej dziesiątki trafiła także w dwudziestu trzech innych krajach. Sukces serialu był widoczny także w social-mediach - fragmenty odcinków i najciekawsze wypowiedzi bohaterów stały się internetowymi trendami. Serial wyprodukowany przez Netflix wywołał ciekawą dyskusję na temat poczucia humoru Polaków.

Sukces wystawy „Fangor. Poza obraz” w Muzeum Narodowym w Gdańsku – wystawa prac jednego z najwybitniejszych twórców współczesnych – Wojciecha Fangora była najobszerniejszym opracowaniem twórczości artysty. Znajdowało się na niej 120 obrazów, 100 rzadko eksponowanych rysunków, a także plakaty i rzeźby. Dzięki ekspozycji można było również poznać samego autora – znajdowały się na niej zdjęcia rodzinne, zapisy rozmów, a także fragmenty z nieopublikowanej autobiografii. Wystawa była dostępna dla zwiedzających tylko przez 5 miesięcy i pobiła wszelkie rekordy. Odwiedziło ją ponad 50 tysięcy osób.

Rekordowy rok na Zamku Królewskim w Warszawie – w 2023 roku na Zamku Królewskim w Warszawie padła rekordowa frekwencja – odwiedziło go ponad 2 miliony osób (2 023 642). Jedną z najbardziej obleganych wystaw była wystawa „Przebudzeni. Ruiny antyku i narodziny włoskiego renesansu”, która znalazła się na pierwszym miejscu corocznego rankingu najważniejszych wydarzeń kulturalnych tygodnika „Polityka”. Na koniec roku Zamek zakupił rysunek Rafaela, który obecnie jest jednym z najcenniejszych okazów rozbudowywanej zamkowej kolekcji sztuki.

Międzynarodowa kariera Hani Rani – 2023 był wyjątkowym rokiem dla polskiej artystki Hani Rani. W październiku wydała swój trzeci solowy album p.t. „Ghosts”. Z tej okazji wizerunek pianistki i kompozytorki pojawił się na słynnym bilbordzie na Times Square. Kompozytorka odbyła najbardziej znaczącą w swojej karierze trasę koncertową – obejmującą Europę, Stany Zjednoczone i Kanadę. Pierwszy raz od kilku lat koncertowała też w Polsce. Zagrała również koncert w ramach prestiżowej serii Tiny Desk Concerts organizowanej przez National Public Radio (mini-koncerty w kameralnym pokoju redakcyjnym organizowane od 2008). Występ ten jest ogromnym sukcesem, ponieważ w tej serii przed artystką pojawiła się tylko jedna grupa muzyczna z Polski.

Kategoria Muzyka Filmowa roku 2023:

CHŁOPI – L.U.C. & Rebel Babel Orchestra, wyd. Agora – Jeśli za muzykę do ekranizacji wielkiej powieści Reymonta bierze się artysta, który działał na scenie hip-hopowej, jazzowej i klasycznej – to od razu wiadomo, że będzie kolorowo jak na łowickiej spódnicy. Łukasz Rostkowski wykorzystał swoje muzyczne doświadczenia, zainspirował się szeroko pojętym folklorem słowiańskim i zaangażował takie gwiazdy jak Kayah czy zespół Kwiat Jabłoni. Efekt? Muzyka do filmu „ Chłopi” wbiła się na bezprecedensowy w tym gatunku poziom popularności - ma już status Złotej Płyty i serię koncertowych wykonań! Nas porwały tematy do scen tanecznych i utwory takie jak „Jesień-Tańcuj”.

CZAS KRWAWEGO KSIĘŻYCA – Robbie Robertson, wyd. Compilation (P) Masterworks, a label of Sony Music Entertainment – to ostatnia filmowa podróż Robbiego Robertsona – zmarłego w 2023 roku, wybitnego autora tekstów i gitarzysty, lidera The Band. Jego muzyka do filmu Scorsese to połączenie rocka, bluesa, country, amerykańskiego folku i muzyki rdzennych Amerykanów. To muzyczne DNA Robertsona. Dlatego ta - na pierwszy rzut oka niespójna mieszanka – w filmie brzmi niezwykle autentycznie i jest ważnym głosem w mrocznej historii z czasów naftowej gorączki w Oklahomie. Będzie nam brakować jego gitary…

OPPENHEIMER – Ludwig Göransson, wyd. Back Lot Music, a Division of Universal Studios Music LLLP – mamy kolejny dowód, że wyobraźnia muzyczna tego 39-letniego Szweda tylko poszerza swoje granice. No bo jak oddać w muzyce łańcuchową reakcję rozszczepienia atomów? Jak rozszyfrować dla widzów tajemnicę w oczach Cilliana Murphy? Ludwig ma już za “Oppenheimera” statuetkę Złotego Globu, a teraz jest mocnym kandydatem do zdobycia swojego drugiego Oskara. Nie wiemy co na to Christopher Nolan, ale my jesteśmy przekonani, że historia ojca bomby atomowej bez muzyki Göransson nie stałaby się najlepiej zarabiającą biografią w historii kina.

SPIDER-MAN: POPRZEZ MULTIVERSUM – Daniel Pemberton, wyd. Sony Pictures Animation Inc., under exclusive license to Sony Classical, a label of Sony Music Entertainment – kompozytor Daniel Pemberton ma chyba lepsze moce niż Miles Morales. Wprawdzie nikt jeszcze nie widział, żeby strzelał z przegubów pajęczyną i wisiał głową w dół na przygodnym drapaczu chmur, ale… zbudował fantastyczne muzyczne MULTIVERSUM. Rozbujał muzyką i tak zawrotne tempo filmu, dodał klimatu fajerwerkowej animacji oraz skomponował dowcipne i charakterystyczne muzyczne wizytówki dla kilku najtęższych ludzi-pająków. Damska część RMF Classic dziękuje mu za temat Spider-Woman, a męska – za motyw „Spider-Man 2099 (Miquel O’Hara)”, który stał się tik-tokowym viralem.

ZNACHOR – Paweł Lucewicz, wyd. Magnetic Records – jeśli uroniliście łzę na nowym „Znachorze”, to wiedźcie, że za przynajmniej połowę tego wzruszenia odpowiada muzyka Pawła Lucewicza. To działający od lat w branży doświadczony dyrygent, kompozytor i producent muzyczny, który - mamy wrażenie - w „Znachorze” szeroko rozwinął skrzydła. To najbardziej klasyczna brzmieniowo propozycja wśród tegorocznych nominacji: liryczna, subtelna, w najlepszym stylu Wojciech Kilara. Brawo za etniczne wstawki grupy SVAHY!

Kategoria MocNa Rzecz 2023:

Generator głosu AI ElevenLabs – oprogramowanie wykorzystujące sztuczną inteligencję, służące do zamiany tekstu na mowę w 29 językach w tym w języku polskim. Generator perfekcyjnie odwzorowuje ludzką intonację i emocje. Zamienia tekst na realistyczny dźwięk w 29 językach i 120 głosach. Co ważne ElevenLabs to polski projekt, który powstał w startupie założonym przez Piotra Dąbkowskiego i Mateusza Staniszewskiego. W świecie kultury oprogramowanie może być wykorzystane np. przez autorów i wydawców do tworzenia audiobooków z naturalnym głosem i barwą.

Odkrycie przez polskich archeologów malowideł w Starej Dongoli w Sudanie – odkrycie zaliczono do dziesięciu najistotniejszych i najciekawszych odkryć archeologicznych 2023 roku. Takie zestawienie pojawiło się w publikacji renomowanego czasopisma „Archaeology”. Dokonali go naukowcy z zespołu kierowanego przez prof. Artura Obłuskiego, dyrektora Centrum Archeologii Śródziemnomorskiej im. Kazimierza Michałowskiego Uniwersytetu Warszawskiego. Dzieła przedstawiające Matkę Boską, Boga Prawiecznego, Archanioła Michała, Chrystusa i makuryckiego króla Dawida całującego dłoń Chrystusa wywołały również duże zainteresowanie w środowisku naukowym. To nieznane dotychczas w sztuce chrześcijańskiej przedstawienia ikonograficzne zarówno np. Marii, jak i bezpośredniego kontaktu między śmiertelnikiem i istotą nadprzyrodzoną.

Kurtyna Kobiet w Teatrze im. Juliusza Słowackiego w Krakowie – ręcznie tkana kurtyna poświęcona krakowskim Kobietom, która powstała z okazji 130. rocznicy powstania teatru. Znajdują się na niej nazwiska 130 krakowianek, które ze względu na swoją działalność w różnych sferach życia społecznego, patriotycznego i artystycznego zasługują na naszą pamięć. Jest to pierwsza kurtyna w Teatrze Słowackiego zaprojektowana przez kobietę. Pomysł jej stworzenia należy do artystki Małgorzaty Markiewicz i dyrektora teatru - Krzysztofa Głuchowskiego. Poza autorką projektu kurtynę tworzyły także podlaskie tkaczki Bernarda Rość i Lucyna Kędzierska, krakowskie hafciarki ze Stowarzyszenia LUD-Art przy Muzeum Etnograficznym w Krakowie, a także teatralne krawcowe. Kurtynę można podziwiać w gmachu głównym teatru.

Nagroda Muzealnej Rady Europy 2024 dla Muzeum Pamięci Sybiru w Białymstoku – muzeum zostało nagrodzone najstarszą, kontynentalną nagrodą muzealną przyznawaną przez Europejskie Forum Muzeów dla „muzeum, które kładzie szczególny nacisk na perspektywę europejską i wzajemne oddziaływanie tożsamości lokalnej i europejskiej, na zaangażowanie i prezentację kluczowych wartości demokracji, praw człowieka, dialogu międzykulturowego, łączenia kultur i pokonywania granic społecznych i politycznych”. Wręczenie nagrody nastąpi w kwietniu 2024 w Strasburgu. Muzeum znalazło się także wśród 50 nominowanych do nagrody „Europejskie Muzeum Roku”. Zwycięzcy zostaną ogłoszeni w maju.

Książka „Franz Kafka. Rysunki” Wydawnictwa Literackiego – to wyjątkowe nie tylko pod względem edytorskim, ale także merytorycznym wydanie. To pierwsza książka, w której opublikowano całość dorobku graficznego Franza Kafki, w tym ponad 100 nowo odkrytych rysunków. Towarzyszą im eseje znakomitych badaczy: Andreasa Kilchera, Pavla Schmidta i Judith Butler.

Młode Głowy - projekt Fundacji UNAWEZA zachęca do otwartego dialogu o zdrowiu psychicznym zarówno dzieci, jak i rodziców. Po roku działalności Młodych Głów, w badaniu dotyczącym zdrowia psychicznego, poczucia własnej wartości i sprawczości, wzięło udział 184 000 młodych ludzi z całej Polski. Bezpłatnym pilotażowym programem profilaktycznym „Godzina dla MŁODYCH GŁÓW” objętych zostało ponad 300 000 młodych osób z niemal 1 500 szkół. Projekt jest obecny we wszystkich 16 województwach i w każdym posiada swoją koordynatorkę. Przez cały rok jego przedstawicieli można było spotkać podczas wydarzeń, festiwali i konferencji, gdzie mówili otwarcie na temat zdrowia psychicznego. Projekt Młode Głowy zwraca uwagę na bardzo istotny współcześnie problem, przełamując jednocześnie wszelkie tabu wokół niego i dając wsparcie potrzebującym.

Poprzednia edycja MocArtów była dla nas wyjątkowa. Wśród wyróżnionych znalazła się Fundacja Legalna Kultura, która otrzymała jedną z dwóch przyznanych tego wieczoru nagród specjalnych z okazji 20-lecia Radia RMF Classic.

Legalna Kultura została nagrodzona statuetką za 10 lat działalności na rzecz budowania wspólnoty twórców i odbiorców kultury. Miło nam było wysłuchać laudacji wygłoszonej przez dziennikarkę RMF Classic Urszulę Urzędowską, z której dowiedzieliśmy się, za co zostaliśmy docenieni – „Chcemy dziś nagrodzić organizację, która tak, jak my obchodzi okrągły jubileusz za wytrwałą, konsekwentną i skuteczną kampanię, w której promuje legalne korzystanie z zasobów kultury w sieci. Za to, że zmienia świadomość odbiorców kultury w Polsce, realnie wpływa na powstawanie u nich nowych nawyków, edukuje i daje przykład.” W imieniu Fundacji nagrodę odebrała Kinga Jakubowska wraz z dwojgiem ambasadorów Legalnej Kultury Agą Zaryan i Rafałem Królikowskim.

Dziś z całą mocą wspieramy wszystkich nominowanych. Powodzenia!

Uroczysta Gala wręczenia MocArtów odbędzie się 12 marca 2024 r. w Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN w Warszawie. Wśród słuchaczy Radia RMF Classic, którzy wezmą udział w glosowaniu, zostaną rozlosowane zaproszenia na to wydarzenie.