Zgodnie z przepisami ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych, utworem jest każdy przejaw działalności twórczej o indywidualnym charakterze, ustalony w jakiejkolwiek postaci (art. 1 ustawy). Co należy rozumieć pod pojęciem ustalenia? Otóż nic innego, jak wyrażenie – przeniesienie czegoś ze sfery myśli, pomysłu – mówiąc krótko – z głowy do świata realnego. Nie musi to być od razu wykonywanie i tworzenie czegoś w ostatecznej formie, ale wystarczy np. tylko opowiedzieć komuś o pomyśle, coś napisać, wygłosić, streścić, naszkicować, zarysować itp.

Co istotne, o tym, czy coś można uznać za utwór, nie decyduje ani  sposób wyrażenia ani przeznaczenie, ani jego wartość. Zarówno więc jakiś wybitny tekst, wyrafinowany model, przeurocze malowidło czy wykwintna złota biżuteria, jak też bezgustowny kicz, banalny dowcip słowny dla kolegów czy kolorowe kulki farby rozbryzgane na ścianie, mogą stanowić utwór.

Pojęcie utworu jest zatem bardzo szerokie, a ustawa wymienia zaledwie kilka przykładów – mówi się np. o utworach wyrażonych słowem, plastycznych, fotograficznych, muzycznych, filmowych… Z całą pewnością utworami będą też różnego rodzaju teksty i artykuły dziennikarskie, reportaże, sprawozdania. Na pewno także komiksy, ilustracje, zdjęcia, grafiki, wiersze, opowiadania i to nie tylko ich sama treść i zawartość, ale także układ w gazecie, czasopiśmie czy na stronie internetowej – tzw. layout.

Istotnym jest to, by było to rzeczywiście stworzone przez Was samych – jeśli bowiem skorzystacie z dorobku innych i dokonacie tzw. opracowania cudzego utworu, to choć będzie to Wasz utwór, to korzystać z niego będziecie mogli tylko i wyłącznie za zgodą twórcy utworu, który wykorzystaliście. Lepiej zatem tworzyć coś samemu…

Jacek Wojtaś LL.M.
koordynator ds. europejskich / EU Affairs Coordinator
Izba Wydawców Prasy / The Chamber of Press Publishers