“Szarlatan” w reżyserii Agnieszki Holland miał swoją międzynarodową premierę podczas tegorocznego Berlinale. To trzeci kolejny, a czwarty ogólnie film tej reżyserki prezentowany podczas berlińskiego festiwalu. Teraz będą mogli go obejrzeć polscy widzowie.

„Szarlatan” opowiada historię inspirowaną faktami z życia Jana Mikoláška, czechosłowackiego zielarza i uzdrowiciela. Podobnie jak ojciec był on ogrodnikiem i jako młody chłopak uzyskał posadę u arcyksięcia Rajnera w Himbergu. Właśnie tam Mikolášek poznał lekarza i pioniera elektroterapii Valentina Zeileisa oraz uzdrowicielkę panią Mühlbacher, która diagnozowała choroby, patrząc na próbkę moczu pacjenta. Mühlbacher uznała, że Mikolášek również posiada "dar", który ona posiada, w związku z czym przekazała mu swoją wiedzę, a ten połączył ją z umiejętnością dobierania ziół leczniczych. Mimo, że nigdy nie zdobył wykształcenia medycznego w latach 30-tych XX wieku leczyły się u niego znane osobistości, w czasie II wojny światowej oficerowie z armii Hitlera, a po wojnie był ulubieńcem prezydenta Antonína Zápotockiego, któremu uratował nogę przed amputacją. Dobra passa Mikoláška skończyła się wraz ze śmiercią tego ostatniego. Władze Czechosłowacji zajęły się zwalczaniem medycyny niekonwencjonalnej i Mikolášek stał się jedną z głównych ofiar tej kampanii.


kadr z filmu "Szarlatan", reż. Agnieszka Holland, źródło: materiały prasowe

Dlaczego Holland zajęła się tą historią? Jak sama przyznaje zawsze interesowała się uzdrawianiem. „Fakt, że ktoś jest w stanie zagłębić się w ciało i duszę innej osoby, i odkrywa, co w nich jest. Mikolášek był niewiarygodnie inteligentny i intuicyjny, ale także racjonalny. Diagnozował ludzi i pomagał im za pomocą ziół” - wspomina reżyserka. - „Jan Mikolášek był skomplikowany i pełen sprzeczności, wewnętrznych napięć, a przy tym jego ego i pycha są tak wielkie, że fascynujące było dla mnie poznać kogoś takiego. Do tego wszystkiego dodałabym uczucie, które łączy go z jego asystentem Franciszkiem Palko. Tak nieoczywiste, że nie wiemy do końca, czym właściwie jest. Ze strony Mikoláška to relacja przemocowa, ale widać w niej także ogromny głód miłości.”


kadr z filmu "Szarlatan", reż. Agnieszka Holland, źródło: materiały prasowe

W głównej roli wystąpił znany czeski aktor Ivan Trojan. Według niego, Jan Mikolášek jest w Czechach postacią legendarną, ale wiele informacji o jego życiu nie jest znanych lub nie przebiło się do powszechnej świadomości.  Trojan wspomina: „Kiedy zaczęliśmy pracę nad Szarlatanem, mnóstwo osób przychodziło do nas i opowiadało, że poznali Mikoláška osobiście albo słyszeli o nim od swoich babć, dziadków, rodziców, którzy się u niego leczyli. To całkiem zrozumiałe, ponieważ Mikolášek pomógł wielu osobom. Według szacunkowych danych, wyleczył ponad pięć milionów pacjentów.”

kadr z filmu "Szarlatan", reż. Agnieszka Holland, źródło: materiały prasowe
 

Ciekawostką jest, że w filmie w roli młodego Jana Mikoláška wystąpił nastoletni syn Ivana Trojana, Josef. „Szukaliśmy aktora, który mógłby być podobny do Ivana.” - wspomina Holland - „Okazało się, że jego drugi syn jest do niego podobny i jest właściwie aktorem in spe. Kiedy pierwszy raz go spotkałam jeszcze w niczym nie grał, ale w międzyczasie – ponieważ trwało to dość długo, od kiedy zaczęliśmy przymierzać się do realizacji tego filmu – dojrzał już na tyle, że mógł zagrać 18-latka. Okazał się szalenie wyrazisty, bardzo fajny, zdolny. Ma coś z Ivana zarówno w fizyczności, jak i w charakterze, ruchach, ekspresji. To się rzadko zdarza, żeby ojciec i syn mogli zagrać jedną postać.”

Przed filmem usłyszycie spot „W czerni kina” w wykonaniu Agnieszki Holland: