W tym roku Stanisław Różewicz obchodziłby swoje setne urodziny. Ten reżyser i scenarzysta realizował zarówno filmy o tematyce wojennej m.in. „Wolne miasto”, „Świadectwo urodzenia” czy też „Westerplatte”, jak i kameralne obrazy psychologiczne m.in. „Echo”, „Drzwi w murze” i „Anioł w szafie”.

Zaczynał od asystowania reżyserowi Jerzemu Zarzyckiemu. Już w tym samym roku (1947) zrealizował film dokumentalny razem z Wojciechem Jerzym Hasem – „Ulicę Brzozową”. Zadebiutował filmem fabularnym „Trudna miłość” (1953). Wciąż pełnił rolę drugiego reżysera na planie produkcji Jana Rybkowskiego oraz Jerzego Zarzyckiego, żeby zbierać potrzebne doświadczenie. Właściwy więc debiut nastąpił w 1956 r., kiedy zrealizował „Trzy kobiety” – historię przyjaźni trzech byłych więźniarek obozu koncentracyjnego. Od tej pory reżyserował głównie filmy o tematyce wojennej i okupacyjnej: „Wolne miasto” (1958, scenariusz Jana Józefa Szczepańskiego), „Świadectwo urodzenia” (1961), „Westerplatte” (1967), „Opadły liście z drzew” (1975), „Ryś” (1981). W 1977 r. nakręcił dramat historyczny „Pasja” o ostatnich dniach życia Edwarda Dembowskiego, dziewiętnastowiecznego filozofa i rewolucjonisty (Grand Prix na FPFF w Gdańsku). W drugim nurcie jego zainteresowań leżało kameralne kino psychologiczne, opowiadające o postawach moralnych i etycznych oraz o uczuciach. Należą do niego filmy: „Echo” (1964), „Samotność we dwoje” (1968), „Romantyczni” (1970), „Drzwi w murze” (1974, Złota Muszla na MFF w San Sebastian), „Pensja pani Latter” (1982) na podstawie „Emancypantek” Bolesława Prusa, czy wysmakowany estetycznie „Anioł w szafie” (1987). W 1984 r. wyreżyserował „Kobietę w kapeluszu”, w której ukazał środowisko artystów teatralnych. W latach 90. realizował głównie spektakle Teatru Telewizji, w tym kilka na podstawie twórczości brata („Wyszedł z domu”, „Pułapka”, „Śmieszny staruszek”), jak też „Mateczkę” Władysława Terleckiego oraz „Matkę i dziecko” Jona Fossego.

W sierpniu w ramach cyklu „Dziś są twoje urodziny – STANISŁAW RÓŻEWICZ” polecamy filmy i spektakle Teatru TV:

„Świadectwo urodzenia”, film fabularny, reż. Stanisław Różewicz, Polska 1961, 99 min

Pełnometrażowy film fabularny podzielony na trzy niezależne nowele ukazujące codzienność okupacyjną z perspektywy dzieci. „Na drodze” to historia błąkających się po rozdrożach chłopca i taboryty. „List z obozu” opowiada o miłości dwóch synów do zaginionego w obozie jenieckim ojca, a „Kropla krwi” o żydowskiej dziewczynce, u której niemieccy lekarze odnajdują cechy rasy aryjskiej.


Kadr z filmu "Świadectwo urodzenia", fot. Filmoteka Narodowa - Instytut Audiowizualny

„Westerplatte”, film fabularny, reż. Stanisław Różewicz, Polska 1967, 91 min

Od salw oddanych z pancernika Schleswig-Holstein rozpoczęła się II wojna światowa. Przewidywano, że siły Polaków wystarczą na 12 godzin walk. Żołnierze majora Sucharskiego bronili się przez tydzień. Z braku amunicji i lekarstw dowódca poddał placówkę. Sposób ukazania wydarzeń zbliża film do maniery dokumentalnej. Muzykę skomponował Wojciech Kilar.


Kadr z filmu "Westerplatte", fot. Filmoteka Narodowa - Instytut Audiowizualny

„Spotkanie wśród gwiazd”, spektakl Teatru Telewizji, reż. Stanisław Różewicz, Polska 1980, 31 min

Sztuka na podstawie twórczości Jana Parandowskiego. Dyskusja między dwoma wielkimi rzymskimi „największymi ludźmi swojego czasu”. Juliusz Cezar (Marek Walczewski) i Marek Cyceron (Gustaw Holoubek) rozmawiają o wartościach, w które wierzyli oraz spełnieniu swoich powinności wobec siebie samych i ludu.


Kadr ze spektaklu "Spotkanie wśród gwiazd", fot. Filmoteka Narodowa - Instytut Audiowizualny

„Puszka Pandory”, spektakl Teatru Telewizji, reż. Stanisław Różewicz, Polska 1996, 80 min

Lulu (Joanna Trzepiecińska) zostaje oskarżona o zamordowanie ostatniego męża. Jego syn Alwa, zakochana w niej hrabianka Geschwitz, cyrkowiec Rodrigo oraz Schigolch – jej opiekun od 12. roku życia planują wydostać kobietę z aresztu. Czy można uciec od przeznaczenia i kary za popełnione winy? Miłośnicy kina mogą znać inną adaptację tej sztuki. W 1929 roku G. W. Pabst wyreżyserował film o tym samym tytule z główną rolą – Louise Brooks.


Kadr ze spektaklu "Puszka Pandory", fot. Filmoteka Narodowa - Instytut Audiowizualny

Filmy można oglądać bezpłatnie do końca sierpnia na ninateka.pl

O cyklu:

Cykl „Dziś są twoje urodziny” pozwala przypomnieć i uhonorować artystów, pełniących różne role przy produkcji filmu. W programie znajdują się produkcje związane z postaciami różnorodnych twórców filmowych, m.in reżyserów, aktorów, scenografów czy kompozytorów.