Rozpoczął się 17. Międzynarodowy Festiwal Kina Niezależnego Mastercard OFF CAMERA, który od samego początku pokazuje i komentuje to, co dzieje się na świecie. Porusza ważne, aktualne tematy i nie boi się iść pod prąd. W tym roku oprócz dwóch konkursów – Głównego „Wytyczanie drogi” i Polskich Filmów Fabularnych – mamy cztery interesujące sekcje: „Na granicy”, „Czarne owce”, „Girl Power!” i „W słusznej sprawie”. Przewodniczącym jury Konkursu Głównego jest w tym roku Andrzej Seweryn, a nagrodę „Pod Prąd” odebrał Patrick Wilson.


Nagroda „Pod Prąd”

Za nami już wręczenie pierwszej nagrody – „Pod Prąd”, przyznawanej od 2010 roku osobistościom szczególnie zasłużonym dla niezależnego kina. Jej laureatami w poprzednich latach byli m.in. David Thewlis, John Malkovich oraz Agnieszka Holland. W tym roku odebrał ją Patrick Wilson, znany z wielu ról, zarówno w musicalach na Broadwayu jak i wysokobudżetowych produkcjach filmowych. To aktor ceniony przez krytykę i uhonorowany licznymi nagrodami.

„Jesteśmy od dawna pełni podziwu dla talentu aktorskiego Patricka Wilsona” – mówi Grzegorz Stępniak, Dyrektor Artystyczny Festiwalu OFF CAMERA. – „Niemal piętnaście lat temu, podczas jednej z pierwszych edycji Festiwalu Mastercard OFF CAMERA, pokazywaliśmy świetną »Pułapkę«, w którym, obok Elliota Page'a, gra główną rolę. Po latach wracamy do tego mistrzowsko skonstruowanego thrillera, niezapomnianej filmowej gry w przysłowiowych »kotka i myszkę«, przy okazji wizyty Wilsona na naszym Festiwalu. Przyznajemy mu Nagrodę Pod Prąd, w uznaniu dla jego bogatej filmografii i dorobku. Przede wszystkim za konsekwentne podążanie własną ścieżką artystyczną, w ramach której łączy sprzeczne z definicji porządki: karierę w teatrze i broadwayowskich musicalach, granie pierwszoplanowych ról w światowych hitach box office i blockbusterach - chociażby - serii »Obecność« i »Aquaman« z występowaniem z odważnych obyczajowo produkcjach, w rodzaju »Aniołów w Ameryce« i »Małych dzieci«, które na trwałe weszły do kanonu współczesnej (pop)kultury.”

Konkurs Główny „Wytyczanie drogi”

Kadr z filmu „Empty Nets”, fot. materiały prasowe

Międzynarodowy konkurs o Krakowską Nagrodę Filmową Andrzeja Wajdy to główna sekcja festiwalu Mastercard OFF CAMERA Festiwalowa publiczność jako pierwsza w Polsce ma szansę zobaczyć debiuty i drugie filmy twórców, o których obecnie dyskutuje się na świecie; filmy, które wywołały zachwyt widzów na największych imprezach filmowych, z festiwalami w Toronto, Locarno, Rotterdamie czy Sundance na czele. W konkursie „Wytyczanie Drogi” produkcje te będą walczyć o Krakowską Nagrodę Filmową Andrzeja Wajdy w wysokości 25 000 dolarów, przyznawaną przez międzynarodowe jury pod przewodnictwem Andrzeja Seweryna, w którym zasiadają również producentka filmowa Alise Gelze oraz scenarzysta i reżyser Christopher Hampton.

Wśród zakwalifikowanych filmów Polskę reprezentuje zdobywca 5 nagród regulaminowych podczas ubiegłorocznego Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych w Gdyni „Tyle co nic” w reżyserii Grzegorza Dębowskiego, laureata Orła w kategorii Odkrycie Roku.


Kadr z filmu „Tyle co nic”, fot. materiały prasowe

Lista filmów fabularnych w Konkursie Głównym „Wytyczanie Drogi”:

„78 Days”, reż. Emilija Gašić, Serbia, 2024
„Empty Nets”, reż. Behrooz Karamizade, Niemcy/Iran, 2023
„Forever-Forever”, reż. Anna Buryachkova, Ukraina/Holandia, 2023
„Paradise Is Burning”, reż. Mika Gustafson, Szwecja/Włochy/Dania/Finlandia, 2023
„Power Alley”, reż. Lillah Halla, Brazylia/Francja/Urugwaj, 2023
„She Came at Night”, reż. Jan Vejnar, Tomáš Pavliček, Czechy, 2023
„Silent Roar”, reż. Johnny Barrington, Wielka Brytania, 2023
„The Hypnosis”, reż. Ernst De Geer, Szwecja/Norwegia/Francja, 2023
„The Quiet Maid”, reż. Miguel Faus, Hiszpania, 2023
„Tyle co nic”, reż. Grzegorz Dębowski, Polska, 2023

Konkurs Polskich Filmów Fabularnych


Fotos z filmu „Kos”, fot. Łukasz Bąk

W Konkursie Polskich Filmów Fabularnych prezentowane jest to, co w rodzimej kinematografii ostatniego roku jest zdaniem organizatorów najciekawsze, najbardziej oryginalne i jednocześnie uniwersalne. Oceniają je: reżyserka castingu Kate Rhode James, reżyserka Isabel Lamberti, kostiumograf Michael O’Connor oraz dyrektorka artystyczna Festiwalu Filmowego Finale w Pilźnie Lenka Tyrpakova.

Lista filmów w Konkursie Polskich Filmów Fabularnych:

„Błazny”, reż. Gabriela Muskała, 2023
„Chcesz pokoju, szykuj się do wojny”, reż. Agnieszka Elbanowska, 2023
„Doppelgänger. Sobowtór”, reż. Jan Holoubek, 2023
„Horror Story”, reż. Adrian Apanel, 2023
„Grzyby”, reż. Paweł Borowski, 2023
„Imago”, reż. Olga Chajdas, 2023
„Kos”, reż. Paweł Maślona, 2023
„Lęk”, reż. Sławomir Fabicki, 2023
„Biała odwaga”, reż. Marcin Koszałka, 2024
„Znachor”, reż. Michał Gazda, 2023

Nowe sekcje specjalne


Kadr z filmu „The Summer with Carmen”, fot. materiały prasowe

W sekcji „Czarne owce” organizatorzy zachęcają, by przyjrzeć się trudnościom i przeciwnościom zarówno losu, jak i systemu, z jakimi muszą mierzyć się postacie o niekonwencjonalnych modelach życia - które można by potocznie określić właśnie jako – „dziwaczne” czy „cudaczne”.

„Nie trzeba już wcale jechać do Kalifornii, by zostać dziwakiem i spokojnie żyć jako czarna owca, jak śpiewa w jednym ze swych numerów Lana Del Rey.” – zdradza Grzegorz Stępniak i dodaje –„Wystarczy jednak dobrze rozejrzeć się dookoła, żeby stwierdzić, że we współczesnym krajobrazie kulturowym pełno jest różnego typu freaków, którzy na przestrzeni ostatnich kilkunastu lat stali się ulubionymi postaciami i bohaterami różnych produkcji. Nic w tym dziwnego – przecież dziwak skrywa w sobie niebezpieczeństwo, tajemnicę, podaje w wątpliwość, a często – obala – skostniałe normy społeczne i obyczajowe.”

Kadr z filmu „The Dreamer”, fot. materiały prasowe

Czarne owce są wśród nas. I całkiem nieźle sobie radzą, czego dowodem są filmy prezentowane w tej sekcji. Od greckiej komedii „The Summer with Carmen”, przenoszącej nas w świat queerowych romansów, przez „The Practice”, w którym życiowe zawirowania instruktora jogi odsłaniają głębsze warstwy ludzkiej egzystencji. „Rosalie” zabierze widzów w podróż do XIX-wiecznej Francji, gdzie tajemnica pewnej kobiety odmienia życie całej społeczności, a „Czarny kos, czarna jeżyna” oferuje oryginalne spojrzenie na życie dojrzałej bohaterki, która przeżywa gwałtowne seksualne przebudzenie. W „The Dreamer” zaś jednooki ogrodnik Raphaël doświadcza zmiany w swym spokojnym życiu, gdy uznana artystka namawia go do pozowania do swoich rzeźb. To przykłady… „Czarnych owiec”, które są wśród nas.

Kadr z filmu „Girls Are Alright”, fot. materiały prasowe

W ramach sekcji „Girl Power!” prezentowane są filmy, które śmiało eksplorują kobiecą siłę, doświadczenia i niezależność. Od poruszającej historii Cléo i jej niani Glorii w „Àma Gloria”, przez inicjacyjną podróż Manon w „Rivière”, aż po odważny, zabawny debiut „Vera and the Pleasure of Others” o erotycznych fantazjach pewnej nastolatki. Festiwal celebruje nie tylko talent twórczyń, ale również złożone, dynamiczne historie wyjątkowych, ale i zupełnie przecietnych dziewczyn. Każdy film tej sekcji, od fińskiej opowieści o dojrzewaniu w „Light Light Light” po francuską opowieść o emancypacji i rodzinnej tajemnicy w „Homecoming”, podkreśla moc i wpływ kobiet na współczesne kino.

„»Girl Power!« nie zajmuje się męskimi rojeniami i fantazjami na temat dziewczyńskości, jakich pełno w kulturze, proponuje różnorodne, skomplikowane, czasem zabawne, czasem wzruszające reprezentacje filmowe dziewczynek i dorastających dziewczyn, które fascynują i zaciekawiają siłą, nieugiętością i poczuciem humoru. Dzięki nim wychodząc zwycięsko z rozmaitych pułapek, jakie wciąż zastawia na nie przesiąknięta seksizmem rzeczywistość” – zapowiada Grzegorz Stępniak, dyrektor artystyczny Festiwalu. Pokazywane w sekcji filmy stawiają na różnice klasowe, rasowe i genderowe między bohaterkami.

Kadr z filmu „Unsinkable”, fot. materiały prasowe

W nowej sekcji „W słusznej sprawie” widzowie Festiwalu będą mieli okazję zagłębić się w świat produkcji, które z niezwykłą precyzją i głębią emocji eksplorują tematykę sprawiedliwości, odwagi i poszukiwania prawdy. Od intymnych dramatów rodzinnych po epickie podróże bohaterów w obronie własnych przekonań, filmy te oferują zarówno wstrząsające, jak i inspirujące historie o ludziach, którzy mierzą się z przeszłością, walczą o przyszłość i nie boją się stawiać czoła wyzwaniom w imię wyższych idei.

Wśród zaprezentowanych produkcji będzie można zobaczyć historie pełne napięcia, moralnych dylematów oraz nieoczekiwanych zwrotów akcji, które skłaniają do refleksji nad znaczeniem sprawiedliwości i konsekwencjami ludzkich działań.

„Problematyka wokół zbrodni i przestępstw niezmiennie, od dobrych kilkudziesięciu lat stanowi jeden z ulubionych tematów kinowych i nie tylko widzów na całym świecie. Świadczy o tym chociażby popularność seriali i podcastów spod znaku »true crime«, dosłownie pożeranych przez odbiorców” – mówi Grzegorz Stępniak. – „Nic w tym dziwnego, wszak mało co trzyma w napięciu tak bardzo, jak sprawnie skonstruowana i opowiedziana kryminalna intryga. Konwencje dramatów sądowych i tych opowiadających o pogrywaniu z systemem prawnym chętnie i umiejętnie przepisują ostatnio także twórczynie oraz twórcy kina artystycznego. Co pokazuje Złota Palma na ostatnim festiwalu w Cannes dla Justine Triet i jej kunsztownej wariacji na ten gatunek – »Anatomii upadku«.”

Kadr z filmu „El Paraiso”, fot. materiały prasowe

Granice to ostatnimi czasy gorący temat. Zwłaszcza w wymiarze geopolitycznym, przyglądając się coraz bardziej przerażającej rzeczywistości, jaka nas otacza. Wyniszczająca wojna w Ukrainie, brutalny konflikt zbrojny w Izraelu, globalny kryzys uchodźczy czy postępujące zmiany klimatyczne. To wydarzenia, którymi żyje dzisiaj cały świat, analizując przyczyny, jakie do nich doprowadziły. Status quo zostało zachwiane, a granice, w bardzo różnym wymiarze, przekroczone. Pozostaje niepokój i obawa o to, co będzie dalej.

W sekcji „Na granicy” organizatorzy zachęcają widzów do refleksji nad tymi kontekstami. Zarówno w makroskali, przyglądając się granicom w sensie politycznym, religijnym czy coraz większej ingerencji człowieka w środowisko naturalne, jak również w bardziej osobistej perspektywie. Często przecież jest tak, że większe napięcia generowane są przez przekroczenie czyichś granic moralnych czy kulturowych, jak również to, że sami nie potrafimy poradzić sobie z ograniczeniami, jakie mamy we własnej głowie. To rodzi klincz, z którego trudno się wyswobodzić.

Nagrody aktorskie

W trakcie Międzynarodowego Festiwalu Kina Niezależnego Mastercard OFF CAMERA spośród filmów, które są nominowane do Konkursu Polskiego, jury wybiera także laureatów w konkursach na Najlepszą Aktorkę, Najlepszego Aktora i Mastercard Rising Star, czyli najlepszy debiut aktorski w filmie pełnometrażowym. Nominacje przedstawiamy poniżej.

Najlepsza Aktorka w filmach nominowanych w Konkursie Polskich Filmów Fabularnych:

Magdalena Cielecka, za rolę w filmie „Lęk”

Sandra Drzymalska, za rolę w filmie „Biała odwaga”

Lena Góra, za rolę w filmie „Imago”

Maria Maj, za rolę w filmie „Grzyby”

Marta Nieradkiewicz, za rolę w filmie „Lęk”

Najlepszy Aktor w filmach nominowanych w Konkursie Polskich Filmów Fabularnych:

Bartosz Bielenia, za rolę w filmie „Kos”

Leszek Lichota, za rolę w filmie „Znachor”

Filip Pławiak, za rolę w filmie „Biała odwaga”

Michał Sikorski, za rolę w filmie „Chcesz pokoju, szykuj się do wojny”

Jakub Zając, za rolę w filmie „Horror Story”

Mastercard Rising Star – najlepszy debiut aktorski w filmie pełnometrażowym:

Sebastian Dela, za rolę w filmie „Błazny”

Magdalena Dwurzyńska, za rolę w filmie „Błazny”

Jędrzej Bigosiński, za rolę w filmie „Grzyby”

Laureatów poznamy podczas Gali Zamknięcia 17. Festiwalu Mastercard OFF CAMERA w dniu 4 maja 2024 r. w Sali Audytoryjnej im. Krzysztofa Pendereckiego Centrum Kongresowego ICE Kraków, w której odbędzie się wydarzenie. Szczegółowy harmonogram znajdziecie na stronie festiwalu.