Wystawa „Zygmunt Rytka. Ciągi projekcyjne” to pierwsza przekrojowa wystawa twórczości Zygmunta Rytki prezentowana w Warszawie. Dwa piętra Galerii Studio wypełnią prace fotograficzne z kilkunastu autorskich cykli, mało znane prace filmowe, a także liczne materiały archiwalne. Wystawa jest efektem wieloletniego projektu opracowania dorobku Zygmunta Rytki realizowanego przez Fundację Sztuk Wizualnych, a towarzyszyć jej będzie obszerna monograficzna publikacja.

Zygmunt Rytka to jeden z najciekawszych twórców związanych ze środowiskiem polskiej neoawangardy lat 70. oraz późniejszym środowiskiem sztuki niezależnej lat 80. Tworzył cykle fotograficzne, prace filmowe oraz wideo, a po roku 2000 także obiekty i instalacje. Jego pierwsza wystawa indywidualna miała miejsce w 1974 roku w Warszawie w Galerii Remont. W późniejszym czasie był związany z Małą Galerią ZPAF, w której wielokrotnie prezentował swoje nowe projekty, oraz z alternatywnym łódzkim środowiskiem sztuki.

„Tytuł wystawy nawiązuje do zaginionej pracy Rytki z 1981 roku, obecnie istniejącej tylko w formie dokumentacji. Jest to kompozycja zbudowana z użyciem serii zdjęć przedstawiających osoby fotografujące zmianę warty przed Pałacem Królewskim w Sztokholmie. W pracy tej skupia się wiele zagadnień kluczowych dla twórczości Rytki. Jak w wielu innych projektach aparat w jego rękach służy nie tylko dokumentacji rzeczywistości, ale także jej badaniu i kreowaniu nowych obrazów. W tym wypadku tytułowe ciągi projekcyjne odnieść można do mechanizmu reprodukcji wizerunku kreowanego przez władzę i powielanego bez refleksji przez tłumy turystów zwiedzających miasto” – wyjaśniają Karol Hordziej i Daniel Muzyczuk, kuratorzy wystawy.

Wystawa gromadzi wiele innych prac z łącznie piętnastu autorskich cykli, w których badaniu poprzez medium filmu i fotografii poddanych zostało przez artystę wiele różnych zjawisk, takich jak język propagandy telewizji w czasach PRL (cykle „Fotowizja” oraz „1981”), kształtowanie mitów w obszarze popkultury i mass mediów (cykle „Bluff”, „Pozycje”, „Zabawki”), obiektywność fotografii („Obiekt X”, „Wstęp do fotografii obiektywnej”) czy nawet możliwości nawiązania kontaktu między cywilizacją ludzi i mrówek (cykl „Kontakt”).

W większości prac aparat lub kamera były w rękach Rytki przede wszystkim instrumentem służącym celom poznawczym – maszyną, która pozwala lepiej zrozumieć rzeczywistość. Łącznie w warszawskiej Galerii Studio zgromadzono ponad dwieście obiektów, w tym prace nigdy wcześniej nie prezentowane na wystawach, między innymi poddane cyfryzacji filmy z taśm 16 mm, a także fotograficzna autobiografia artysty skomponowana przez Rytkę na ponad 80 kartach A4.

Archiwum twórczości Zygmunta Rytki znajduje się w Sokołowsku, gdzie artysta mieszkał i pracował od 2008 roku aż do śmierci w 2018 roku. W latach 2018–2021 archiwum zostało poddane kompleksowemu opracowaniu i digitalizacji przez zespół Fundacji Sztuk Wizualnych we współpracy z Fundacją Sztuki Współczesnej In Situ i jest udostępniane na stronie zygmuntrytka.pl. Wystawa w Galerii Studio jest kolejnym etapem popularyzacji dorobku tego wybitnego artysty. Na przełomie roku ukaże się także obszerna monograficzna publikacja wydana we współpracy z niemieckim wydawnictwem Spector. Oba przedsięwzięcia zrealizowano dzięki wsparciu finansowemu Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego.

Wystawa prezentowana jest w Galerii Studio w Pałacu Kultury i Nauki przy Placu Defilad 1 w Warszawie i będzie czynna do 18 lutego 2024 od wtorku do niedzieli w godzinach 12:00–19:00.


Zdjęcia - fot. Zygmunt Rytka, "Ciągi projekcyjne", 1980