Witold Leszczyński urodził się 16 sierpnia 1933 r. w Łodzi. Był absolwentem Wydziału Elektroniki Politechniki Warszawskiej, który ukończył w 1955 r., a następnie Wydziału Operatorskiego (dyplom w 1959 r.) oraz Wydziału Reżyserii (ukończył w 1962 r., dyplom w 1967 r.) PWSFiT w Łodzi. Zaczynał jako elektroakustyk na planie filmowym. W sierpniu w ramach cyklu „Dziś są twoje urodziny” na Ninatece można bezpłatnie obejrzeć 3 filmy i spektakl Teatru TV wyreżyserowane przez  Witolda Leszczyńskiego.

W czasie studiów zrealizował etiudę „Portret mężczyzny z medalem” (1959), kilkakrotnie nagradzaną za granicą.

Zadebiutował spektakularnie filmem fabularnym „Żywot Mateusza” (1967) według powieści Norwega Tarjei Vesaasa, z niezapomnianą rolą tytułową Franciszka Pieczki. Historia nadwrażliwego mężczyzny, uznawanego przez otoczenie za opóźnionego w rozwoju, miała niezwykłą siłę oddziaływania poprzez swoją prostotę. Film otrzymał wiele nagród, m.in. na Międzynarodowym Festiwalu Filmów Młodzieżowych w Cannes. Autorem zdjęć do „Żywota Mateusza” był Andrzej Kostenko, później częsty współpracownik reżysera. Ich wspólnie wyreżyserowany kameralny film „Rewizja osobista” (1972) został przyjęty bez entuzjazmu. W „Rekolekcjach” (1977) Leszczyński zawarł wątki osobiste, do których wrócił po wielu latach w „Requiem” (2001, Nagroda Specjalna Jury na FPFF w Gdyni) oraz w „Starym człowieku i psie” (2008). Drugim doskonale przyjętym i wielokrotnie nagradzanym filmem (m.in. Nagroda Główna Jury na FPFF w Gdańsku) była „Konopielka” (1981) według prozy Edwarda Redlińskiego, ukazująca tradycyjne życie na wsi skonfrontowane z pierwszymi zwiastunami nowoczesności. Również kolejny film, „Siekierezada” (1985), poetycka adaptacja prozy Edwarda Stachury, przyniosła wybitną rolę Edwarda Żentary oraz Grand Prix na FPFF w Gdańsku. W 1993 r. reżyser wrócił do swoich fascynacji skandynawskich, realizując film „Kolos”.

W latach 60. współpracował jako operator przy filmie szwedzkim „Zapomniana Europa” (1966) oraz duńskim „Człowiek, który wymyślił zbrodnię” (1966). W latach 70. zrealizował dwa dokumenty, w tym „Życie po szwedzku” (1974). Był też autorem zdjęć do filmów „Pełnia” Andrzeja Kondratiuka (1979).

Od 1997 r. wykładał w łódzkiej PWSFTViT. W 2007 r. podjął się reżyserii osobistego filmu „Stary człowiek i pies”. Na planie trzeciego dnia doznał rozległego udaru mózgu i trafił do szpitala. Zmarł 1 września 2007 r. Film ukończył Andrzeja Kostenko.

W ramach cyklu „Dziś są twoje urodziny – WITOLD LESZCZYŃSKI” prezentowane są następujące filmy i spektakle:

„Żywot Mateusza”, reż. Witold Leszczyński, Polska 1967, 76 min

Mateusz mieszka z siostrą Olgą w chacie nad jeziorem. Niezaradny życiowo jest skazany na jej opiekę. Niepokoi go myśl, że Olga mogłaby go kiedyś zostawić. Kiedy w życiu siostry pojawia się drwal Jan, Mateusz przeżywa dramat. Nie chcąc być ciężarem, wyrusza w dziurawej łodzi na środek jeziora.


Fotos z filmu „Żywot Mateusza”, fot. Jacek Mierosławski, WFDiF po Studiu Filmowym Zebra

„Rekolekcje”, reż. Witold Leszczyński, Polska 1977, 75 min

Trzeci pełnometrażowy film Witolda Leszczyńskiego, luźno oparty na jego własnych doświadczeniach z działalności reżyserskiej. Dwaj przyjaciele – filmowiec Marek i muzyk Adam – spotykając się po latach dokonują bilansu swych zamierzeń i osiągnięć, konfrontują własne postawy życiowe i artystyczne.


Fotos z filmu „Rekolekcje”, fot. Filmoteka Narodowa – Instytut Audiowizualny

„Siekierezada”, reż. Witold Leszczyński, Polska 1985, 79 min

Janek Pradera, wrażliwy poeta, rusza w podróż, by w zakłamanym świecie znaleźć swój azyl. Trafia do puszczy, gdzie zatrudnia się jako drwal. Bliskość przyrody i prostych ludzi pozwala mu bardziej otworzyć się na świat i związane z nim doznania. Wkrótce dołącza inny outsider, Michał Kątny. Obaj mężczyźni się zaprzyjaźniają, ale ich drogi niebawem się rozchodzą.


Fotos z filmu „Siekierezada”, fot. Henryk Włoch, WFDiF po Studiu Filmowym Zebra

„Wielki świat” – spektakl Teatru Telewizji, reż. Witold Leszczyński, Polska 2001, 45 min

Adaptacja opowiadania pt. „Franio” autorstwa Radka Knappa. Witold Leszczyński po raz kolejny zagląda na prowincję. Do lokalnego szewca przyjeżdża dawno niewidziany brat Franio, uznawany powszechnie za głupka i dziwaka. Początkowo sceptyczni wobec niego mieszkańcy wsi, z czasem zaczynają pałać ku niemu sympatią. Wkrótce wychodzi także na jaw cel odwiedzin Frania.


Kadr ze spektaklu „Wielki świat”, fot. TVP

Filmy oraz spektakl będą dostępne bezpłatnie na platformie ninateka.pl do 31 sierpnia.

Cykl „Dziś są twoje urodziny” pozwala przypomnieć i uhonorować artystów, pełniących różne role przy produkcji filmu. W programie znajdują się produkcje związane z postaciami różnorodnych twórców filmowych, m.in reżyserów, aktorów, scenografów czy kompozytorów.

Zdjęcie główne: Fotos z filmu „Rewizja osobista” w reż. Witolda Leszczyńskiego i Andrzeja Kostenki, fot. Roman Surmik / Filmoteka Narodowa – Instytut Audiowizualny