Filmy, dyskusje, spotkania z wyjątkowymi gośćmi - 6 grudnia rozpoczyna się 18. edycja Międzynarodowego Festiwalu Filmowego WATCH DOCS. Prawa człowieka w filmie. To jeden z największych festiwali filmów o prawach człowieka na świecie. Informacje o najważniejszych sekcjach i tytułach festiwalu, tematy dyskusji oraz sylwetki gości, w tym laureata nagrody im. Marka Nowickiego znajdziecie w artykule.

W tym roku warszawskie projekcje festiwalowe będą odbywać się w Centrum Sztuki Współczesnej Zamek Ujazdowski oraz kinach Muranów i Luna. Bilety wstępu na wszystkie seanse i wydarzenia towarzyszące są bezpłatne. Wybrane filmy festiwalowe będą też dostępne online, a bezpośrednio po festiwalu w Warszawie rusza WATCH DOCS Belarus w Mińsku. W 2019 roku festiwalowe filmy zobaczą widzowie w ponad trzydziestu miejscowościach w Polsce, które odwiedzi objazdowy WATCH DOCS.

FILMY

W konkursie WATCH DOCS, ocenianym przez międzynarodowe jury, startuje 14 nowych dokumentów. Wśród nich wstrząsający "O ojcach i synach" Talala Derkiego. Twórca głośnego "Powrotu do Homs" opowiada w nim o ojcu, który wychowuje swoich synów na bojowników Al-Kaidy. Film zdobył do tej pory m.in. nagrodę za najlepszy zagraniczny film dokumentalny na festiwalu Sundance oraz Złoty Róg, główną nagrodę konkursu międzynarodowego na Krakowskim Festiwalu Filmowym.

Wyjątkowym wydarzeniem będzie pokaz nagrodzonego główną nagrodą na ostatnim Międzynarodowym Festiwalu Filmów Dokumentalnych w Amsterdamie filmu Rozum Ananda Patwardhana. To czterogodzinna opowieść o Indiach, wstrząsająca kronika narastania faszyzmu w tym kraju. Faszyzm w Indiach ma kolor szafranowy, jak hinduistyczne szaty: dzieli ludzi według religii i kasty. Gloryfikuje i praktykuje przemoc. W swym zaangażowanym dokumencie Patwardhan portretuje też tych, którzy bronią równych praw i świeckiej demokracji.

W konkursowej czternastce zobaczymy też film "Bliscy nieznajomi" (reż. Tim Wardle), przedstawiający niezwykłą historię amerykańskich trojaczków. Bracia zostali rozdzieleni zaraz po porodzie i spotkali się dziewiętnaście lat później. Dopiero wtedy okazało się, że jako dzieci zostali poddani tajemniczemu eksperymentowi.

Kolejnym ważnym konkursowym tytułem jest dokument "Groby bez imienia": najnowszy film mieszkającego we Francji kambodżańskiego mistrza Rithy Panha, poświęcony pamięci ofiar reżimu Czerwonych Khmerów.

Aż dwa swoje filmy zaprezentuje Maxim Pozdorovkin, autor "Pussy Riot - modlitwy punka". W konkursie zobaczymy "Całą prawdę o robotach - mordercach" (europejska premiera filmu, który zadebiutował na festiwalu TIFF w Toronto) poświęconą etycznym konsekwencjom coraz powszechniejszej automatyzacji. Z kolei drugi film Pozdorovkina: "Nasz nowy prezydent", analizuje obraz kampanii wyborczej Trumpa z 2016 roku przekazywany przez rosyjskich propagandystów w rządowych mediach.

Ten ostatni tytuł znalazł się w sekcji Dyskretny urok propagandy, która w tym roku jest poświęcona fenomenowi fake news i teoriom spiskowym. Zobaczymy w niej również m.in. amerykański dokument "Za horyzontem": portret środowiska tzw. płaskoziemców, propagujących w Internecie pogląd, że Ziemia jest płaska.

Tegoroczny festiwal WATCH DOCS rozpoczyna się w czasie szczytu klimatycznego ONZ w Katowicach, a ważnym elementem festiwalowego programu jest sekcja Zmieniamy Klimat. Znalazł się w niej m.in.  film "Witajcie w Sodomie" Christiana Kronesa i Floriana Wagensamera - zadziwiający wizualnie dokument o ludziach obsługujących największe w Afryce wysypisko elektrośmieci importowanych z Zachodu oraz "Kiribati tonie" Matthieu Rytza, ukazujący życie mieszkańców pacyficznego atolu, dla których ocieplenie klimatu oznacza dosłownie koniec świata. W samych Katowicach - w dniach 7 - 9 grudnia wraz z Ambasadą Królestwa Niderlandów, IKEA i Polityką Insight w Kinie Rialto, WATCH DOCS organizuje "Klimatyczny Festiwal Filmowy".

W sekcji Kto broni Twoich praw? zaprezentowane zostaną filmy o tych, którzy aktywnie walczą o prawa człowieka na świecie. To indywidualne i zbiorowe portrety obrońców praw człowieka.

W Nowych filmach polskich znalazło się m.in. "Podziemie Nadziei" Jana Bluza, pierwszy film pełnometrażowy poruszający kwestie wykorzystywania medycznej marihuany w Polsce oraz "Dobra zmiana" Konrada Szołajskiego - dokument analizujący polaryzację politycznych postaw w dzisiejszej Polsce.

W sekcji Chcę zobaczyć znalazły się m.in.: "Niech nadejdzie ten dzień" braci Michaela i Jeffreya Zimbalistów, ukazujący życie policjantów i gangsterów w najniebezpieczniejszym mieście USA, "Sędzia" - zaskakujący portret pierwszej na świecie kobiety orzekającej w szariackim sądzie oraz "Alt-Right: Czas gniewu" - dokumentalna wiwisekcja amerykańskiej skrajnej prawicy w czasach Trumpa.

Program Czeskiego spojrzenia: Ech Ji.hlavy przygotowany został wspólnie z jednym z najważniejszych czeskich festiwali dokumentu. Pojawi się w niej m.in. "Czeski Allah" Zuzanny Piussi, wnikający za kulisy populistycznych antymigranckich ruchów w Czechach oraz "Granice pracy" Apoleny Rychlikovej: dokument o szokujących warunkach, w jakich pracują ludzie wykonujący najgorzej płatne zawody.

Wśród filmów krótkometrażowych w sekcji Na krótko zobaczymy m.in. dokument "Atomowi żołnierze", poświęcony ostatnim żyjącym świadkom pierwszych testów nuklearnych przeprowadzanych w USA w latach 50.

DEBATY I SPOTKANIA

Oprócz spotkań z gośćmi festiwalu zapraszamy Państwa na debaty, które są nieodłączną częścią WATCH DOCS.

Pierwsza z nich odbędzie się 8 grudnia. To wyjątkowe spotkanie, bo połączone z powstaniem Inicjatywy Helsińskiej - programu członkowskiego Helsińskiej Fundacji Praw Człowieka, skierowanego do wszystkich osób zainteresowanych ochroną praw podstawowych i współpracą z HPFC. Debata MNIEJ PRZESTRZENI DLA SPOŁECZEŃSTWA OBYWATELSKIEGO - GLOBALNE WYZWANIE, GLOBALNA ODPOWIEDŹ? dotyczy problemu tzw. shrinking civil socjety space. Szacuje się, że w ciągu ostatnich sześciu lat w ponad 70 krajach na całym świecie przyjęto prawo, które ogranicza swobodę działania organizacjom społeczeństwa obywatelskiego. Oznacza to, że po 70 latach od czasu przyjęcia Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka, prawie połowa z państw, które przyjęły Deklarację, w dalszym ciągu nie gwarantuje w pełni prawa do stowarzyszania się, wolności zgromadzeń i swobody wypowiedzi; w dyskusji weźmie udział między innymi Susan N. Herman, Prezydentka American Civil Liberties Union.

9 grudnia: PROPAGANDA I FAKE NEWS W INTERNECIE - POLSKA 2018. Dyskusja odbędzie się po pokazie filmu "Za horyzontem" Daniela J. Clarka, który opisuje fenomen popularności teorii płaskiej Ziemi; dyskusja będzie dotyczyć propagandy i nieorganicznego ruchu w polskim Internecie.

10 grudnia: CZŁOWIEK JAKO PRZEDMIOT EKSPERYMENTU Debata jest połączona z pokazem dokumentu "Bliscy nieznajomi". Tim Wardle opowiada w nim o historii trzech braci, trojaczków, którzy w celu przeprowadzenia eksperymentu zostali rozdzieleni w dzieciństwie i spotkali się dopiero po 19 latach; dyskusja będzie dotyczyć eksperymentu naukowego z udziałem człowieka w naukach społecznych, biologii i medycynie, z punktu widzenia praw człowieka.

11 grudnia zapraszamy Państwa na dwie debaty: Pierwsza GDY PACJENCI STAJĄ SIĘ PRZESTĘPCAMI. O MEDYCZNEJ MARIHUANIE W POLSCE dotyczy legalności medycznej marihuany i jest połączona z pokazem pierwszego polskiego pełnometrażowego filmu dokumentalnego na ten temat "Podziemie nadziei" Jana Bluza.  Z kolei rozmowa LUDZIE I ROBOTY - NIEBEZPIECZNE ZWIĄZKI dotyczy etycznych i społecznych konsekwencji postępującej robotyzacji naszego świata. Odbędzie się ona po pokazie filmu "Cała prawda o robotach mordercach" Maxima Pozdorovkina.

12 grudnia odbędą się również dwie debaty. Pierwsza to debata UKŁAD. EUROPA WOBEC MIGRANTÓW I UCHODŹCÓW. Jest ona połączona z pokazem filmu "Układ", w którym reżyserzy Els van Driel i Eefje Blankevoort  przyglądają się skutkom zawarcia tzw. porozumienia UE - Turcja w sprawie uchodźców; w debacie weźmie udział główny architekt porozumienia - austriacki politolog Gerald Knaus. Podczas tegorocznego festiwalu nie może zabraknąć rozmowy o klimacie. Dyskusja CO MA GLOBALNE OCIEPLENIE DO PRAW CZŁOWIEKA? odbędzie się po pokazie filmu polskiej dokumentalistki Ewy Ewart "Klątwa obfitości". To historia walki rdzennych plemion puszczy amazońskiej przeciwko wierceniom w poszukiwaniu ropy.

GOŚCIE

Wśród gosci 18. WATCH DOCS znaleźli się między innymi:

Talal Derki reżyser filmu O ojcach i synach, który spędził ponad dwa lata filmując z narażeniem życia rodzinę syryjskiego islamisty związanego z Al-Kaidą. Powstały w rezultacie dokument ukazuje przerażający proces indoktrynacji dzieci, szkolonych by oddać życie w "świętej wojnie" z Zachodem.

Sinead O’Shea reżyserka filmu Matka wystawia syna na strzał. Jej film opowiada o konflikcie w Irlandii Północnej, który zakończył się dwadzieścia lat temu wraz z podpisaniem Porozumienia wielkopiątkowego w 1998 roku. Jednak w praktyce są miejsca, gdzie trwa do dziś. W północnoirlandzkim Derry wciąż są rejony, do których brytyjskie władze nie mają wstępu. Rolę policji sprawują tam republikańskie gangi jednego z odłamów IRA, utrzymujące się z haraczy i handlu narkotykami. Pozbawiona perspektyw młodzież tęskni za starymi dobrymi czasami, kiedy wszechobecna przemoc miała przynajmniej ideologiczne uzasadnienie.

Maxim Pozdorovkin reżyser filmów Nasz nowy prezydent oraz Cała prawda o robotach mordercach. W pierwszym filmie Pozdorovkin pokazuje, jak Kreml stopniowo całkowicie przejął kontrolę nad mediami i na ile może sobie pozwolić w informacyjnej wojnie z Zachodem. Z kolei w drugim filmie Pozdorovkin analizuje zagrożenia i problemy związane z upowszechnianiem się robotów - począwszy od kwestii wymuszonej automatyzacją utraty miejsc pracy, aż po sferę uczuć i związków między ludźmi a robotami.

Chris Martin reżyser głośnego dokumentu W ostatniej chwili przedstawiającego losy dwojga korespondentów wojennych, którzy 13 lutego 2012 roku przedostali się do oblężonego Homs, by dokumentować losy ludności cywilnej zamkniętej w piekielnej pułapce.

Susan N. Herman jest profesorką prawa i Prezydentką American Civil Liberties Union, największej amerykańskiej organizacji członkowskiej broniącej swobód obywatelskich.

DIEUDO HAMADI

Dieudo Hamadi otrzyma tegoroczną nagrodę imienia Marka Nowickiego, przyznawaną dokumentalistom za wybitne osiągnięcia w ukazywaniu praw człowieka w filmie. Nagroda jest przyznawana od 2003 roku przez Helsińską Fundację Praw Człowieka, od 2006 roku jej patronem jest Marek Nowicki (1947 - 2003), współzałożyciel i wieloletni Prezes Fundacji, współtwórca Komitetu Helsińskiego w Polsce.

Dieudo Hamadi to autor cenionych na świecie dokumentów ukazujących pełną sprzeczności rzeczywistość rozdartej konfliktami Demokratycznej Republiki Konga i ludzi, którzy aktywnie próbują ją zmieniać. Hamadi urodził się 22 lutego 1984 roku w Kisangani. Zanim zajął się filmem, studiował medycynę. Szybko jednak wybrał drogę dokumentalisty. Od 2002 roku uczestniczył w warsztatach i szkoleniach w Paryżu, a następnie przeniósł się do Kapsztadu, gdzie pracował jako redaktor, producent i asystent reżysera. Już jego pierwszy samodzielny film, z 2013 roku, o Demokratycznej Republice Konga, Atalaku, odbił się szerokim echem na świecie. Obraz został wyróżniony Nagrodą im. Jorisa Ivensa na paryskim festiwalu Cinéma du réel. Hamadi opowiada w nim o kampanii wyborczej w Demokratycznej Republice Konga.

W kolejnym filmie, Egzamin dojrzałości, Hamadi spogląda na swój ojczysty kraj przez pryzmat systemu edukacji. Obserwuje przygotowania grupy maturzystów do tytułowego egzaminu, który traktowany jest jak przepustka do kariery. Równie poruszającym filmem jest Nasza Pani Pułkownik. Jego bohaterką jest policjantka zajmująca się sprawami gwałtów i przemocy wobec dzieci. W najnowszym filmie Kinshasa Makambo, Hamadi opowiada o protestach w stolicy DRK, gdy w 2015 roku Prezydent Joseph Kabila mimo upływu drugiej kadencji wbrew konstytucji nie chciał oddać władzy.

Wśród filmów Dieudo Hamadiego, które zobaczymy podczas 18. edycji festiwalu WATCH DOCS, znalazł się też obraz Kongo w czterech aktach. Autorami tego filmu są trzej kongijscy twórcy,  debiutujący w roli filmowców. Dieudo Hamadi jest jednym z nich.

Dieudo Hamadi jest jednym z najciekawszych współczesnych dokumentalistów afrykańskich, a jego wnikliwe społeczno-polityczne filmy, dalekie od ideologicznych motywacji, wyraźnie stają jednak po stronie praw człowieka i konstytucyjnej demokracji.

Więcej informacji: www.watchdocs.pl.