W ramach projektu Legalna Kultura przeprowadzono wstępne badania ilościowe: czy, w jaki sposób i dlaczego Polacy korzystają z legalnych i nielegalnych źródeł kultury za pośrednictwem internetu. Co z nich wynika na poziomie najwyższej ogólności? To, że motywy są złożone i nie ma takich, które by dominowały.

Co prawda wygrywa łatwość dostępu, ale kolejne wymienione motywacje są właściwie na granicy błędu statystycznego. Odstaje jedynie motyw określony w badaniu tak: „możliwość wyrobienia sobie opinii przez zakupem”. Najwyraźniej dla respondentów jest to słabsza motywacja.

• Łatwość dostępu – 91% wskazań
• Dostęp za darmo – 90%
• Szybkość dostępu – 89%
• Duży wybór materiałów – 89%
• Dostęp do materiałów ciężko dostępnych innymi drogami – 83%
• Możliwość wyrobienia sobie opinii przed zakupieniem – 74%

Wiedza o źródłach

Uczestnicy badania znają wiele źródeł pozyskiwania dóbr kultury w sieci – zarówno legalnych, jak i nielegalnych; natomiast korzystanie ograniczone jest raczej do tych ostatnich. Trzeba jednak pamiętać, że ponad ¼ badanych – zgodnie z ich deklaracjami – nie przejawia tego rodzaju aktywności. Bariery ekonomiczne są nadal istotne w podejmowaniu decyzji zakupowych, ale nie są kluczową motywacją w przypadku korzystania z sieciowych sposobów pozyskiwania produktów kultury. Nielegalne źródła są jednak tańsze lub darmowe i mimo że ponad 30% badanych uważa taki sposób korzystania z dóbr kultury za kradzież, to jednak wielu deklaruje ściąganie filmów i muzyki z sewisów takich jak Wrzuta czy Chomikuj.

Łatwo, szybko, atrakcyjnie

Duże znaczenie ma także łatwość i szybkość dostępu oraz atrakcyjna, zróżnicowana oferta. Najistotniejsza wydaje się jednak ogólna tendencja w kulturze i związana z nią zmiana pokoleniowa. Warto zauważyć, że tylko nieznacznie ponad połowa badanych ściąga filmy i muzykę z pełną świadomością przekraczania granic prawnych lub moralnych. Pozostali nie potrafią tego precyzyjnie określić albo po prostu nie wiedzą, czy źródło, z którego pochodzi plik, jest legalne.

Zasadniczo – widać rosnące znaczenie czynników „miękkich”. Można przypuszczać, że modele kultury, zmiana kulturowa, style życia są istotniejszymi punktami odniesienia, niż dochody czy formalne wykształcenie.

Kwestia motywacji wymaga pogłębienia o analizę jakościową. Mówiąc półżartem: kultura to zbyt wrażliwy temat, by pozostawić ją wyłącznie na pastwę… suchej statystyki.

Elżbieta Sekuła


Do pobrania pełna wersja badań
(IIBR, kwiecień 2012, dla Fundacji Legalna Kultura).

• badanie plik .pdf. 532 KB pobierz
  
• wykresy plik .zip  265 KB pobierz
  

Badanie przeprowadzone zostało przez Interaktywny Instytut Badań Rynkowych  na zlecenie Legalnej Kultury na reprezentatywnej próbie n=1000 internautów. Metoda badania: CAWI Real Time Sampling – kwestionariusz ankiety udostępniany respondentom przez internet.

Fot. Archiwum Legalnej Kultury