Raport z badania postaw społecznych na temat piractwa internetowego treści audiowizualnych

STOWARZYSZENIE SYGNAŁ

44% internautów ma negatywny bądź zdecydowanie negatywny stosunek do piractwa treści wideo, a dla 29% piractwo jest niebezpieczne i nieetyczne. Nadal jednak najczęstszym skojarzeniem z piractwem są darmowe usługi (42%). Najbardziej negatywnymi konsekwencjami związanymi z korzystaniem z pirackich serwisów, zdaniem badanych, są treści zainfekowane złośliwym oprogramowaniem (48%) oraz straty dla twórców (47%). Tak wynika z badania dla Stowarzyszenia Sygnał, przeprowadzonego na panelu Ariadna w dniach 2-5 kwietnia 2021 r. na ogólnopolskiej próbie użytkowników Internetu liczącej 1074 osób w wieku od 18 lat wzwyż.

W kwietniu 2021 r. Stowarzyszenie Sygnał opublikowało raport z badania postaw społecznych na temat piractwa internetowego treści audiowizualnych. Jaki jest stosunek internautów do piractwa treści audiowizualnych? Co o nim myślą? Czy są świadomi zagrożeń związanych z korzystaniem z nielegalnych źródeł? Jakie mamy – jako społeczeństwo – wyobrażenie na temat skutecznych metod walki z piractwem?

Kwestie postawy społecznej wobec pirackich serwisów internetowych oferujących treści wideo lub transmisje telewizyjne oraz świadomości na temat specyfiki zjawiska zostały zbadane przez Stowarzyszenie Sygnał, które zrzesza rynek audiowizualny w zakresie działań na rzecz ochrony własności intelektualnej. Poprzednie analizy, dotyczące zarówno ekonomicznego wymiaru kradzieży treści audiowizualnych, jak i społecznych aspektów związanych z korzystaniem z nielegalnego obiegu, realizowane były ponad 5 lat temu. Tegoroczne badanie umożliwiło ocenę zmian jakościowych w postawach internautów, jakie nastąpiły podczas ostatniej dekady.

Badanie dla Stowarzyszenia Sygnał przeprowadzone zostało metodą CAWI na panelu Ariadna w dniach 2-5 kwietnia 2021 roku na ogólnopolskiej próbie użytkowników internetu liczącej N=1074 osób w wieku od 18 lat wzwyż. Kwoty dobrane zostały według reprezentacji w populacji internautów dla płci, wieku i wielkości miejscowości zamieszkania.

Kluczowe zmiany w opiniach i postawach społecznych wobec piractwa dotyczą wzrostu świadomości zagrożeń związanych z korzystaniem z nielegalnych źródeł i negatywnych skutków związanych z ich funkcjonowaniem, zarówno dla poszkodowanych, głównie okradanych twórców, jak i użytkowników, którzy korzystają z nielegalnie udostępnionych treści. W efekcie trzykrotnie więcej badanych ma negatywny stosunek do piractwa niż pozytywny.

Internauci coraz bardziej krytyczni wobec piractwa

44% ankietowanych miało negatywny bądź zdecydowanie negatywny stosunek do piractwa internetowego. Na taką odpowiedź zdecydowała się najliczniejsza grupa respondentów. Tylko 15% ankietowanych miało pozytywny stosunek do zjawiska, a pozostałe 40% nie ma wyraźnie sprecyzowanej postawy wobec piractwa.

Jaki jest Twój stosunek do korzystania z pirackich serwisów internetowych oferujących treści wideo lub transmisje telewizyjne?

Stosunek ten różnił się istotnie między poszczególnymi grupami respondentów. Bardziej krytyczną postawę wobec piractwa mają kobiety – zdecydowanie negatywny stosunek do zjawiska miało 27% kobiet wobec 20% mężczyzn. Z kolei pozytywne podejście do piractwa miało jedynie 11% kobiet, w porównaniu do 20% mężczyzn. Różnice w podejściu są także wyraźnie skorelowane z wiekiem – im starsza grupa respondentów, tym bardziej negatywne jest podejście do piractwa treści wideo.

Z czym kojarzy się piractwo?

Najczęstszym skojarzeniem z piractwem są darmowe usługi, pomimo że większość serwisów oferujących nielegalne treści prowadzi tę działalność w celu zysku, także poprzez pobieranie opłat od użytkowników. Przekonanie o nieodpłatności treści nielegalnie udostępnionych podziela 42% ankietowanych.

Na drugim miejscu plasują się opinie, iż piractwo jest niebezpieczne oraz nieetyczne. Jest to istotna zmiana w postrzeganiu społecznym piractwa – co trzeci badany podziela taki pogląd. Co piąty badany dostrzega, że serwisy pirackie oferują usługi kiepskiej jakości, podobna liczebnie grupa uważa korzystanie z nich za działanie naganne.

Nadal silne jest przekonanie o powszechności korzystania z serwisów pirackich (25%) i ich popularności (25%), jednak traktując łącznie te odpowiedzi jest to istotny spadek względem badań prowadzonych w ciągu ostatniej dekady, kiedy przekonanie o powszechności zjawiska podzielało trzech na czterech badanych.

Podobnie jak w pytaniu o generalny stosunek do piractwa, tak i tu zdecydowanie krytyczne podejście do tego typu nielegalnych usług mają respondenci ze starszych grup wiekowych. Z kolei młodsi częściej uważają zjawisko za powszechne czy opłacalne. Odpowiedź oceniająca piractwo jako działanie moralnie niewłaściwe jest ściśle związane z wiekiem – każda kolejna wyższa grupa wiekowa wykazywała coraz większą wrażliwość na nieetyczność kradzieży treści audiowizualnych.

Z jednej strony badanie pokazało, że internauci są coraz bardziej świadomi niebezpieczeństw związanych z korzystaniem z nielegalnych źródeł, jak instalacja złośliwego oprogramowania, kradzież danych użytkowników czy wyłudzenia ich pieniędzy. Pod tym względem zauważyć można radykalną zmianę wobec śladowej świadomości tych zagrożeń jeszcze kilka lat temu. Z drugiej jednak strony w społecznym odbiorze nadal wiedzie prym przekonanie, że treści pirackie są darmowe, a zatem nadal wiele osób ulega złudzeniu, że jeśli za coś płacą w Internecie, to są to usługi legalne. To przekonanie jest nadal szeroko wykorzystywane przez internetowych przestępców – mówi Teresa Wierzbowska, Prezes Zarządu Stowarzyszenia Sygnał.

Skutki piractwa w opinii internautów

Wśród najbardziej negatywnych konsekwencji lub zagrożeń związanych z korzystaniem z pirackich serwisów wyróżniają się dwie odpowiedzi – zainfekowanie złośliwym oprogramowaniem (48%) oraz straty dla twórców (47%).

Drugą grupą odpowiedzi pod względem popularności jest zagrożenie kradzieżą danych osobowych (34%) oraz wspieranie przestępczej działalności. W trzeciej grupie plasują się zagrożenia związane z wyłudzaniem pieniędzy (24%) czy negatywne konsekwencje prawne dla osób korzystających z takich serwisów (23%). Znacznie mniej osób wykazało wrażliwość na straty dla budżetu państwa (15%) czy poczucie wstydu i braku akceptacji otoczenia wobec takich działań (7%). Tylko 7% respondentów uznało, że nie ma negatywnych konsekwencji ani zagrożeń. Osoby z najwyższej grupy wiekowej częściej dostrzegają zagrożenia – zarówno te bezpośrednio dotykające użytkownika (instalacja złośliwego oprogramowania, kradzież danych, wyłudzenie pieniędzy), jak i szerszą perspektywę (wspieranie działalności przestępczej).

Jak walczyć z piractwem zdaniem internautów?

W opinii badanych kluczową kwestią w eliminowaniu zjawiska piractwa jest przystępna cena za usługi w legalnych serwisach. Aż 40% badanych udzieliło takiej odpowiedzi.

Która metoda jest według Ciebie najbardziej skuteczna w zwalczaniu piractwa w Internecie?

Zaraz na drugim miejscu wśród rozwiązań wskazywanych przez internautów plasuje się metoda blokowania pirackich serwisów przez dostawców internetu (22%). Rozwiązanie to jest powszechnie stosowane już w ponad 30 krajach na świecie i wspierane przez regulatorów europejskich, chociaż nadal niewprowadzone w Polsce wobec serwisów naruszających prawa własności intelektualnej.

Trzecią pod względem popularności odpowiedzią jest pociąganie do odpowiedzialności prawnej i karanie właścicieli serwisów pirackich.

Zdecydowanie rzadziej wskazywano na rozwiązania koncentrujące się na działaniach skierowanych do samych użytkowników serwisów pirackich, zarówno jeśli chodzi o wymiar odpowiedzialności prawnej, ich karanie, jak i budowanie świadomości użytkowników na temat skutków piractwa internetowego.

Treści zawarte w artykule pochodzą ze strony:

https://sygnal.org.pl/wp-content/uploads/2021/05/raport_postawy_internautow_2021.pdf

Grafika głowna – Freepik