- Zmiany w dobie cyfryzacji zachodzą z prędkością światła, ustawodawstwo nie nadąża – powiedział Antonio Saura, wiceprzewodniczący EFA, podczas Europejskiej Konferencji Filmowej, która odbyła się 9 grudnia 2016 roku we Wrocławiu. Konferencja "Europejska kinematografia wobec piractwa i wyzwań cyfrowej rzeczywistości" to istotny głos w sprawie korzystania z internetowych zasobów kinematograficznych w dobie cyfryzacji. Wybrzmiał on szczególnie donośnie w przeddzień wręczenia Europejskich Nagród Filmowych, najbardziej prestiżowych wyróżnień dla europejskich twórców kina.

To mające bezprecedensowy charakter naukowe spotkanie, którego inicjatorem jest Fundacja Legalna Kultura, zostało zorganizowane pod auspicjami Europejskiej Akademii Filmowej i sfinansowane przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Konferencję otworzyli Antonio Saura, wiceprzewodniczący EFA oraz Marion Doering, dyrektor EFA.



W konferencji uczestniczyli również ambasadorzy Legalnej Kultury – artyści aktywnie uczestniczący w działaniach podejmowanych przez Fundację. Znaleźli się wśród nich Joanna Kulig, Zbigniew Zamachowski, Joanna Jabłczyńska, Magda Kumorek, Piotr Adamczyk, Szymon Warszawski oraz Anna Dereszowska, która – witając publiczność w imieniu Fundacji – wyraziła nadzieję, że to wydarzenie zapoczątkuje nową tradycję: "Legalna Kultura nie stawia przed obecną konferencją jedynki, ale mam nadzieję, że postawimy dwójkę, trójkę…"

Podczas konferencji dyskutowane były tematy szczególnie ważne dla współczesnej europejskiej kinematografii. Poszczególne zagadnienia zostały podjęte w ramach trzech paneli: Europejska kinematografia wobec piractwa, Modele dystrybucji filmów – szanse i zagrożenia oraz Mechanizmy wsparcia produkcji filmowych w Europie.

"Świat cyfrowy i kwestie dotyczące praw autorskich w jego realiach to wyzwanie dla twórców branży kreatywnej" – mówiła Alicja Grawon-Jaksik, jedna z panelistek, dyrektor Krajowej Izby Producentów Audiowizualnych. Współczesna kinematografia staje przed wyzwaniem dynamicznie zmieniającego się widza, sposobu odbioru. Fakt, że nielegalne źródła są bardzo łatwo dostępne, przyczynia się często do kompletnego braku refleksji na temat wirtualnych kroków. "Wchodząc do Internetu, nie stajemy się przecież kimś innym" – mówiła Kinga Jakubowska, Prezes Legalnej Kultury, a Teresa Wierzbowska, Prezes Zarządu Stowarzyszenia Sygnał, zwróciła uwagę, że "mówiąc o filmie, trzeba pamiętać, że to jest czyjeś dzieło, wytwór czyjejś pracy, własność intelektualna, której naruszanie jest kradzieżą".

Dzięki wypowiedzi prof. dr hab. Elżbiety Traple pojawił się także kontekst prawny; podjęto rozważania dotyczące ustawodawstwa w zakresie internetowego udostępniania materiałów audiowizualnych. Dyskutowano różne modele chronienia i egzekwowania praw autorskich w odniesieniu do ogólnego poczucia nieograniczonej dostępności wszelkich materiałów, które daje Internet. Pojawił się także wątek funkcjonującego obecnie modelu geoblockingu i projektu jego zniesienia.

Podjęto temat różnorodności rynków kinematograficznych w obrębie Europy. Paneliści, przedstawiciele poszczególnych instytucji z różnych krajów, opowiedzieli o sposobach, w jaki edukują odbiorców, poszerzając wiedzę i tworząc legalne źródła. Wypunktowano powody nielegalnych działań w Internecie. Dyskutowano o perspektywach rynku kinematograficznego, o tym, w jaki sposób ukształtuje go postępująca cyfryzacja. Antonio Saura mówił: "Nie wiem, w jakiej liczbie, ale jestem pewien, że kina przeżyją. Filmy 360°, filmy 3D oraz fakt, że do kina wychodzi się z innymi ludźmi – to moim zdaniem wystarczające powody".

Konferencja zgromadziła głównie ludzi działających w branży filmowej, miłośników i twórców kina; ludzi, którym zależy na kulturze. Aktywnie włączając się w dyskusję, stawali się niekiedy dodatkowymi panelistami.

"Spotkanie to wyszło poza dane i statystyki" – mówił Jakub Duszyński, dyrektor artystyczny Gutek Film. Dyskutowano tematy dystrybucji, konieczności dostosowania branży kinematograficznej do świata cyfrowego. Podjęto kwestię finansowania branży filmowej i konieczność zmiany modeli biznesowych w obliczu błyskawicznie zachodzących zmian technologicznych. Za najpilniejszą receptę na problem piractwa uznano edukację – "edukację jako dialog, jako wymianę know-how i doświadczeń", jak definiuje ją Alicja Grawon-Jaksik. "Nie kończmy na tym, że się zgadzamy z poglądami, że trzeba korzystać z legalnych źródeł kultury. Czas na kompleksowe działanie. Trzeba mówić o tym głośno" – mówi Kinga Jakubowska.

Konferencja została sfinansowana przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Współorganizatorem konferencji jest Narodowe Centrum Kultury. Partnerami projektu są Wrocław Europejska Stolica Kultury i Stowarzyszenie Nowe Horyzonty.