Definicja - 2. Prawa autorskie

Ogół praw przysługujących twórcy utworu, w tym prawo twórcy do decydowania o sposobie korzystania z utworu i czerpania z niego korzyści.

Pomocny schemat

Pomocne powiązania

PRAWA POKREWNE

Szczególny rodzaj uprawnień dotyczący prawa autorskiego.
Są to prawa do artystycznych wykonań, prawa do fonogramu oraz wideogramu, prawa do nadań programów, prawa do pierwszych wydań, prawa do wydań naukowych i krytycznych.
Prawa te są odrębnym od praw autorskich rodzajem praw własności intelektualnej.

PRAWA ZALEŻNE

Prawa do rozporządzania i korzystania z opracowania, nabywane od twórcy utworu macierzystego.

TWÓRCA

Osoba, która stworzyła utwór.

Domniemywa się, że twórcą jest:

1) osoba, której nazwisko w tym charakterze uwidoczniono na egzemplarzach utworu lub

2) której autorstwo podano do publicznej wiadomości w jakikolwiek inny sposób w związku z rozpowszechnianiem utworu.

Dopóki twórca nie ujawnił swojego autorstwa, w wykonywaniu prawa autorskiego zastępuje go producent lub wydawca, a w razie ich braku – właściwa organizacja zbiorowego zarządzania prawami autorskimi.

UTWÓR

Każdy przejaw działalności twórczej o indywidualnym charakterze, ustalony w jakiejkolwiek postaci, niezależnie od wartości, przeznaczenia i sposobu wyrażenia.

Utwór podlega ochronie, wynikającej z prawa autorskiego. W szczególności utworami objętymi ochroną prawno-autorską są:

1) filmy,
2) muzyka,
3) fotografie,
4) książki,
5) piosenki,
6) plakaty,
7) przedstawienia teatralne,
8) projekty architektoniczne.

Nie stanowią przedmiotu prawa autorskiego:

• akty normatywne lub ich urzędowe projekty,
• urzędowe dokumenty, materiały, znaki i symbole,
• opublikowane opisy patentowe lub ochronne,
• proste informacje prasowe.

Z takich utworów możemy korzystać w sposób dowolny.

Dobry przykład

Marek jest dziennikarzem. Od kilku lat pracuje w gazecie. Ma zawartą umowę o pracę a jego codzienne zadanie polega na przygotowywaniu tekstów dziennikarskich.
Mimo, że Marek nie ma w umowie o pracę wpisane, że przenosi prawa do swoich tekstów na redakcję, to w takim przypadku jego teksty zawsze będą należeć do redakcji od momentu przyjęcia utworu.

Gdy twoja umowa o pracę  inaczej nie reguluje kwestii związanych z prawami autorskimi, to pracodawca (w powyższym przypadku redakcja gazety), której pracownik stworzył utwór w wyniku wykonywania obowiązków pracowniczych, nabywa z chwilą przyjęcia utworu autorskie prawa majątkowe w granicach wynikających z celu umowy o pracę i zgodnego zamiaru stron.

Ale pracodawca, w okresie dwóch lat od daty przyjęcia utworu, musi przystąpić do rozpowszechniania utworu przeznaczonego w umowie o pracę do rozpowszechnienia. Jeśli tego nie zrobi, to twórca może wyznaczyć pracodawcy na piśmie odpowiedni termin na rozpowszechnienie utworu z tym skutkiem, że po jego bezskutecznym upływie prawa uzyskane przez pracodawcę wraz z własnością przedmiotu, na którym utwór utrwalono, powracają do twórcy, chyba że umowa reguluje to inaczej.

Strony zawsze mogą określić inny termin na przystąpienie do rozpowszechniania utworu.

Pytania i odpowiedzi

• Tłumaczenia piosenek a prawo autorskie.
• Radio internetowe – muzyka a prawo autorskie.
• Czy wystarczy, że zgodę na wykorzystanie utworu wydał autor, czy o wykorzystaniu utworu trzeba informować ZAiKS?

Przepis prawa

a) Prawo krajowe
b) Prawo Unii Europejskiej
c) Prawo międzynarodowe