PRAWO W KULTURZE
/ PRZEWODNIK PO PRAWIE AUTORSKIM
11. Domena publiczna
Utwory, do których wygasły majątkowe prawa autorskie albo do których prawa te nie powstały. Są one oznaczane znakiem:
Z twórczości znajdującej się w domenie publicznej można korzystać nieodpłatnie i bez konieczności uzyskania zezwolenia twórcy bądź jego następców prawnych (np. spadkobierców), respektując jednak prawa osobiste autora, tj. m.in. wskazując autora i tytuł wykorzystanego utworu oraz przy poszanowaniu prawa do integralności utworu (oznacza to, że nie można wypaczać sensu, dzieła i wartości, którymi kierował się autor przy jego tworzeniu).
W Polsce prawa do danego utworu generalnie wygasają po 70 latach od śmierci jego autora. Wtedy przechodzi utwór do domeny publicznej. Trzeba jednak zachować ostrożność. Jeśli bowiem dzieło było tłumaczone z innego języka, prawa majątkowe do tłumaczenia wygasają dopiero 70 lat po śmierci tłumacza. Należy również pamiętać, że wygaśnięcie autorskich praw majątkowych nie skutkuje automatycznie wygaśnięciem praw do artystycznych wykonań (prawa pokrewne), które przysługują wokalistom czy muzykom instrumentalistom, którzy wykonują dany utwór. Jeżeli chcemy wykorzystać np. utwór muzyczny w konkretnym wykonaniu, musimy zweryfikować czy również prawa pokrewne do danego wykonania wygasły (co zasadniczo ma miejsce po upływie 50 lat m.in. od czasu publikacji bądź rozpowszechnienia artystycznego wykonania).
Czas trwania autorskich praw majątkowych oraz praw pokrewnych liczy się w latach pełnych następujących po roku, w którym nastąpiło zdarzenie, od którego zaczyna się bieg terminów (np. śmierci twórcy, data rozpowszechnienia utworu).
Dzieła, które są w domenie publicznej można rozpowszechniać również w celach komercyjnych.
Pomocny schemat
Pomocne powiązania
Czas trwania autorskich praw majątkowych liczy się w latach pełnych następujących po roku, w którym nastąpiło zdarzenie, od którego zaczyna się bieg terminów.
Dobry przykład
Kasia planuje wspólnie z przyjaciółką nagrać pierwszą amatorską płytę. Do tego celu wspólnie wybrały utwór sprzed lekko ponad 70 lat, który został stworzony przez kilka osób. W takim przypadku, aby posiadać pewność, czy utworów znajduje się w domenie publicznej, Kasia powinna ustalić, kiedy zmarł ostatni współtwórca utworu i od końca tego roku liczyć powyższe 70 lat.
Przepis prawa
Art. 36-39 ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych ze zm.
