W maju bohaterem cyklu „Dziś są twoje urodziny” będzie operator filmowy Andrzej J. Jaroszewicz, który był autorem zdjęć do ponad 50 filmów! Wśród niezwykle bogatej filmografii redakcja Ninateki wybrała 5 wyjątkowych propozycji, które będą dostępne za darmo od 1 do 31 maja.

Andrzej J. Jaroszewicz to operator filmowy, znany ze swoich nieszablonowych rozwiązań i szczególnej techniki operatorskiej. Jak sam podkreślił, najważniejsze miejsce w jego twórczości zajmują dzieła, przy których współpracował z Andrzejem Żuławskim. W 2002 roku jako duet reżysersko-operatorski zostali nagrodzeni na festiwalu Camerimage. W swojej wieloletniej karierze Jaroszewicz współpracował także m.in. z Feliksem Falkiem („Nocleg” 1972, W Środku lata” 1975), Januszem Majewskim („Zazdrość i medycyna” 1973), Jerzym Kawalerowiczem („Quo Vadis 2001”) i Xawerym Żuławskim („Mowa ptaków” 2019). 

Cykl „Dziś są twoje urodziny” przypomina artystów pełniących różne funkcje przy produkcjach filmowych. Co miesiąc Ninateka przedstawia nowy wybór filmów związanych z ważną dla polskiej kinematografii postacią. Wśród bohaterów cyklu znajdują się m.in. reżyserzy, aktorzy, scenografowie oraz kompozytorzy.  W maju z okazji urodzin Andrzeja J. Jaroszewicza Ninateka prezentuje pięć filmów, przy których współpracował jako operator. To jedynie ułamek z jego niezwykle bogatego dorobku twórczego, którym zapewnił sobie ważne miejsce w historii polskiego kina.  

W ramach cyklu „Dziś są twoje urodziny – ANDRZEJ J. JAROSZEWICZ” będzie można zobaczyć filmy:

„Diabeł”, reż. Andrzej Żuławski, Polska, 1972, 119 min

Kontrowersyjny film grozy, autorskie, kreacyjne kino Andrzeja Żuławskiego podejmujące jego ulubiony temat świata w chwili katastrofy. Próba filmowego traktatu filozoficznego z charakterystycznym dla reżysera połączeniem symbolizmu i skrajnego naturalizmu, nerwowym rytmem narracji podkreślanym muzyką Andrzeja Korzyńskiego i nadekspresyjnym aktorstwem. Historia spisku jako opowieść o polskim romantyzmie, szaleństwie historii, ale też filmowa alegoria Marca’68 ze znakomitą kreacją Wojciecha Pszoniaka. Jeden z polskich „półkowników”: niedopuszczony do rozpowszechniania ze względów obyczajowych w 1972 roku doczekał się swojej premiery dopiero 16 lat później. 

„Na srebrnym globie”, reż. Andrzej Żuławski, Polska, 1987, 158 min

Prekursorskie, filozofujące widowisko science fiction inspirowane dwiema pierwszymi częściami Trylogii księżycowej Jerzego Żuławskiego, stryjecznego dziadka reżysera. Wielka produkcja, której realizację, pod pretekstem przekroczonego budżetu, ze względów politycznych brutalnie przerwano. Dokończenie filmu, m.in. wskutek zniszczenia dekoracji i kostiumów, okazało się niemożliwe, stąd dekadę później materiał uzupełniono narracją z offu ilustrowaną obrazami Warszawy z roku 1987. Tym samym ta „rzecz o tworzeniu się mitu”, futurologiczna wizja nawiązująca do początków cywilizacji zyskała dodatkowy, współczesny kontekst: film pokazujący religię jako formę wolności jednocześnie ilustrował skutki jej ograniczenia. 

„Märchenbilder – Obrazki z bajek”, reż. Marek Skrobecki, Polska, 1998, 29 min

Märchenbilder to tytuł kompozycji muzycznej Roberta Schumanna poświęconej niemieckiemu skrzypkowi Wilhelmowi Josephowi von Wasielewskiemu, która stała się inspiracją dla filmu Marka Skrobeckiego. Bohaterem filmu jest dziewiętnastowieczny muzyk żyjący na granicy realnego świata i własnego szaleństwa. Surrealistyczna animacja lalkowa dla dorosłych z oprawą muzyczną autorstwa mistrzów: Mozarta, Schuberta oraz Schumanna, w której po raz pierwszy w historii polskiej animacji zdjęcia zrealizował operator filmowy – Andrzej J. Jaroszewicz. 

„Enak”, reż. Sławomir Idziak, Polska/Francja/Niemcy, 1993, 81 min

Filmowa opowieść Sławomira Idziaka o polskim astronaucie, Charlesie Enaku, który zostaje wysłany przez NASA na misję w kosmos. Gdy dociera na orbitę, komunikuje, że nie powróci więcej na Ziemię. Zrywa wszelkie kontakty i wyłącza systemy umożliwiające zdalne sprowadzenie statku. Szokująca decyzja astronauty wzbudza zainteresowanie żądnych sensacji reporterów, co prowadzi do niezwykłego odkrycia: Enak potrafi wpływać na ludzką podświadomość, co wykorzystywał w przeszłości i wykorzystuje także podczas swojej milczącej obecności w kosmosie, wpływając na młodzież na całym świecie. 

Enak jest filmem science fiction o proteście jednostki przeciw manipulacji. Scenariusz ukazuje wiele nawiązań do słynnego dzieła Orsona Wellesa, Obywatela Kane’a – wszakże „Enak” to „Kane” czytane wspak. W głównej roli Edward Żentara, na ekranie zobaczymy także Irène Jacob, znaną z roli w filmie Krzysztofa Kieślowskiego Podwójne życie Weroniki.  

„Dziewice”, reż. Jerzy Śladkowski, Polska/Szwecja/Niemcy, 2002, 54 min 

Dokument przedstawiający Mariański Instytut dla Błagorodnych Dziewic w Krasnojarsku, reaktywowany w 1998 roku przez generała Aleksandra Lebiedzia. Zakład wychowawczy kontynuuje tradycje carskich szkół, które w specyficzny sposób kształciły młode panny z dobrych domów. Dziewczęta żyją w surowej zakonnej formule, uczą się savoir-vivre’u, dobrego smaku, sposobu chodzenia, poczucia estetyki i, przede wszystkim, pojęcia wierności i poświęcenia dla poślubionego mężczyzny. 

Młode i pełne życia wychowanki Instytutu nie chcą jednak ulec bezduszności placówki. Film niezwykle subtelnie ukazuje życie bohaterek, w którym nie brak młodzieńczej radości i ambitnych planów na przyszłość. 

Filmy dostępne od 1 maja od godz. 20:00 do 31 maja do godz. 20:00 na darmowej platformie VOD http://www.ninateka.pl