W czerwcu br. zainaugurowany został międzynarodowy projekt Europeana 1989. Polacy zostali zaproszeni do umieszczania w internecie swoich wspomnień (archiwum dokumentów, pamiątek i opowieści) związanych z przemianami lat 80. Wśród zgromadzonych przedmiotów znajdują się m.in. kolekcja podziemnej prasy od pani Anny, szkolne świadectwo pani Beaty i skórzana torebka, której historię opowiedziała pani Agata. Fotografie pamiątek zgromadzonych w Polsce można obejrzeć na www.europeana1989.eu.

Europeana 1989 to inicjatywa uruchomiona przez europejską bibliotekę, muzeum i archiwum cyfrowe Europeana. W ramach projektu wszyscy, którzy byli świadkami upadku Żelaznej Kurtyny i Ci, w których domach zachowały się pamiątki z tego czasu, są zachęcani do podzielenia się swoimi opowieściami. Kolekcja wspomnień ma być gotowa w 2014 roku, gdy świat będzie obchodził 25. rocznicę niezwykłych przemian roku 1989.

Projekt rozpoczął się w czerwcu w Polsce. Jego częścią były zbiórki pamiątek zorganizowane w Warszawie, Poznaniu i Gdańsku przez Europeanę i Narodowy Instytut Audiowizualny. Podczas zbiórek wolontariusze digitalizowali przedmioty użytku codziennego, zdjęcia, filmy czy nagrania dźwiękowe. Następnie wszystkie pamiątki były zwracane właścicielom, a ich elektroniczne wersje trafiały na stronę cyfrowego archiwum: www.europeana1989.eu.

W Polsce do kolekcji trafiło kilkaset pamiątek i związanych z nimi niezwykłych, osobistych historii. Pokazują one, że lata 80. kojarzą nam się nie tylko z polityką i Solidarnością, ale także z radościami i troskami codziennego życia.

Do cyfrowego archiwum trafiła m.in. wielka prywatna kolekcja czarno-białych zdjęć przedstawiających słynny festiwal w Jarocinie w roku 1988. Impreza cieszyła się w latach 80. ogromną popularnością i przyciągała wiele barwnych subkultur. Dzięki zdigitalizowanym zdjęciom każdy może dziś dokładnie się im przyjrzeć. Wśród zgromadzonych pamiątek znajdują się także całe albumy z nielegalnymi znaczkami pocztowymi, przedstawiającymi znanych działaczy opozycji z lat 80. Ich właściciel produkował je samodzielnie i wraz z przyjaciółmi kopiował w tajemnicy w prywatnym mieszkaniu.
Cieszymy się, że Polacy przynieśli tak różnorodne pamiątki. Chociaż od początku sami zachęcaliśmy uczestników do dzielenia się swoimi przedmiotami i wspomnieniami, byliśmy zaskoczeni tym, jak wiele interesujących historii kryje się w pozornie zwykłych rzeczach codziennego użytku. Jesteśmy przekonani, że to świetny materiał do utrwalenia pamięci o tamtych czasach – powiedział Michał Merczyński, Dyrektor Narodowego Instytutu Audiowizualnego.

Obecnie cyfrowe archiwum www.europeana1989.eu zawiera prawie osiem tysięcy pozycji. Liczba ta stale rośnie.

Zbiórki pamiątek w Polsce to dopiero początek tworzenia wspólnego europejskiego archiwum online. Zaczęliśmy nad Wisłą, bo właśnie tu wszystkie ważne dla Europy zmiany miały swój początek. W sierpniu projekt przenosi się do państw bałtyckich, a następnie do Czech, Niemiec i na Węgry. Nie oznacza to jednak zakończenia projektu w Polsce. Przez cały czas można dodawać swoje pamiątki bezpośrednio na stronie www.europeana1989.eu, przyczyniając się tym samym do tworzenia jeszcze pełniejszego obrazu przemian – powiedział Frank Drauschke, koordynator projektu Europeana 1989.

Wszyscy ci, którzy nie mogli pojawić się na zbiórkach organizowanych w Polsce, wciąż mogą w prosty sposób przyczynić się do wzbogacenia archiwum online. Wystarczy zarejestrować się na stronie www.europeana1989.eu i przesłać cyfrowe wersje nagrań, skany lub fotografie przedmiotów dotyczących wydarzeń z końca lat 80. wraz opisami towarzyszących im wspomnień.

 fot. materiały www.europeana1989.eu