Czy kręcąc materiał filmowy (film, serial, dokument etc.) - należy się zwracać do wydawcy/autora z prośbą o pozwolenie umieszczania w tle ich książek (np. biblioteka domowa, regały z książkami, kto co czyta). Czy są jakieś regulacje tego dotyczące? 

Zgodnie z regulacją prawa autorskiego, poza przewidzianymi wyjątkami (o czym szerzej mowa tutaj: http://legalnakultura.pl/pl/strefa-edukacji/strefa-dla-uczniow/warto-wiedziec/dozwolony-uzytek) zarówno korzystanie jak i rozpowszechnianie cudzego utworu wymaga uzyskania zgody jego twórcy. We wskazanym przypadku, ocena czy konieczne będzie uzyskanie zgody,  np. autora okładki książki, zależeć będzie od tego co de facto będzie widoczne w materiale filmowym. Inaczej bowiem należy ocenić sytuację, gdy uwidoczniony zostanie jedynie grzbiet książki z nazwiskiem autora i tytułem dzieła –  takie działanie zdaje się  nie mieścić w zakresie korzystania z cudzego utworu, a prawną odpowiedzialność można rozważyć jedynie w kontekście ewentualnego naruszenia dóbr osobistych twórcy np. w przypadku umieszczenia dzieła w niekorzystnym dla autora kontekście. Odmiennie zaś – gdy np. w centralnym miejscu kadru zostanie umieszczona okłada książki, która stanowi utwór w rozumieniu prawa autorskiego.

Warto również wskazać, iż w przypadkach, gdy włączenie cudzego utworu – np. wspomnianej okładki książki, do innego utworu – np. filmu, ma charakter niezamierzony i gdy włączony utwór nie ma znaczenia dla utworu, do którego został włączony, to zgodnie z regulacją prawa autorskiego, takie incydentalne wykorzystanie cudzego utworu nie stanowi naruszenia prawa autorskiego.

Nie mniej jednak, ponieważ trudna jest jednoznaczna ocenia, co w konkretnym przypadku, stanowić będzie korzystanie z cudzego utworu, a co nie, a w przypadku sporu jedynie ocena sądu ma wiążący charakter, dlatego też z ostrożności, warto uzyskać odpowiednie zgody od autorów/wydawców, by uniknąć nieporozumień na przyszłość.  

Sara Dobrzańska