Chcielibyśmy sprzedawać kopie starych pięknych plakatów, znajdujących się w domenie publicznej. Czy może Pani podzielić się wiedzą i udzielić mi informacji, jaka jest podstawa prawna do tego typu działań, w jaki sposób sprawdzać czy można wykorzystać dane dzieło oraz ewentualnie gdzie szukać takich plakatów?

Domena publiczna stanowi zasób utworów, do których autorskie prawa majątkowe wygasły lub które nigdy nie były objęte ochroną. Podstawę prawną dotyczącą kwestii wygaśnięcia praw autorskich stanowią art. 36-39 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych. Przewidują one m.in. okres czasu, po upływie którego dopuszczalne jest swobodne korzystanie z dzieł. Zatem autorskie prawa majątkowe wygasają z upływem siedemdziesięciu lat:

1) od śmierci twórcy, a do utworów współautorskich - od śmierci współtwórcy, który przeżył pozostałych;
2) w odniesieniu do utworu, którego twórca nie jest znany - od daty pierwszego rozpowszechnienia, chyba że pseudonim nie pozostawia wątpliwości co do tożsamości autora lub jeżeli autor ujawnił swoją tożsamość;
3) w odniesieniu do utworu, do którego autorskie prawa majątkowe przysługują z mocy ustawy innej osobie niż twórca - od daty rozpowszechnienia utworu, a gdy utwór nie został rozpowszechniony - od daty jego ustalenia.

Ponadto, domena publiczne obejmuje także utwory, których twórcy zrzekli się praw majątkowych udostępniając dzieła w ramach tzw. wolnych licencji – m.in. licencji Creative Commons. Istnieje kilka rodzajów licencji CC, w tym także takie, które zezwalają na wykorzystywanie utworów w celach komercyjnych. Więcej szczegółów dotyczących licencji CC opisywaliśmy w naszym przewodniku po prawie autorskim (http://legalnakultura.pl/pl/prawo-w-kulturze/b-przewodnik-b-po-prawie-autorskim) pod hasłem „Licencja Creative Commons (CC)”. Obrazów poszukiwać można w wielu bazach gromadzących grafiki, które znajdują się w domenie publicznej. Zawsze jednak należy upewnić się, co do zapisów w regulaminie portalu, a w szczególności – co do warunków licencji, na jakich udostępnione są dzieła. Pomocne mogą okazać się wyszukiwarki – w tym wyszukiwarka google, która po wybraniu opcji „grafika” zezwala na wyszukiwanie obrazów poprzez kryterium „prawa do użytkowania”. Więcej na temat domeny publicznej można przeczytać tutaj: http://legalnakultura.pl/pl/prawo-w-kulturze/b-przewodnik-b-po-prawie-autorskim/domena-publiczna

Agata Duniak
Prawnik