Mam pytanie odnośnie karykatur postaci z filmów i ich komercyjnego wykorzystania. Czy w takiej sytuacji prawa autorskie obejmują tylko prawa twórcy karykatury czy także twórcy samej postaci?

W przypadku karykatury, powstałej na bazie postaci cudzego autorstwa, przy założeniu, zarówno karykatura jak i postać w pierwotnej formie, spełniają warunki uznania ich utwór na gruncie prawa autorskiego, każdemu z twórców będą przysługiwały jego własne, samoistne prawa autorskie do stworzonego dzieła – czyli autorowi pierwotnej postaci – do utworu jakim jest postać, a twórcy karykatury – do utworu – karykatury tej postaci.

Więcej na temat praw autorskich przysługujących twórcom i ich rodzajów można dowiedzieć się tutaj: http://legalnakultura.pl/pl/prawo-w-kulturze/b-przewodnik-b-po-prawie-autorskim/prawa_autorskie

Zagadnienie prawne: dopuszczalność wykorzystania cudzego utworu, m.in. na potrzeby karykatury czy parodii, stanowi jeden z wyjątków od ogólnej zasady prawa autorskiego, zgodnie z którą dla legalnego korzystania z cudzego dzieła, niezbędne jest uzyskanie zgody twórcy. Ten rodzaj tzw. dozwolonego użytku, przewidziany w przepisie art. 29¹ Ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych, pozwala na korzystanie z cudzego dzieła bez konieczności uzyskiwania zezwolenia twórcy utworu – postaci, na potrzeby parodii, pastiszu lub karykatury, jednak tylko w zakresie, jaki jest uzasadniony prawami gatunku twórczości.

Wskazówka praktyczna: karykatura najczęściej przybiera formę rysunku czy obrazu, jednak można się na nią powołać również w odniesieniu np. do opisów, rzeźb, czy też cyfrowych modyfikacji zdjęć, które w śmieszny sposób wyolbrzymiają pewne cechy/elementy osób, przedmiotów, zjawisk.

Sara Dobrzańska