Planuję wykonywać meble w wersji detalicznej-kolekcjonerskiej wyklejone komiksami Marvela. Będą się na nich znajdowały nie tylko wycinki z poszczególnych scen, lecz również całe loga superbohaterów. Jak wygląda kwestia prawna wykonywania takich kolaży?

Legalne wprowadzenie do obrotu takich mebli wymagać będzie uzyskania stosownej licencji od twórców komiksów (lub osób, na które twórcy przenieśli prawa autorskie). Niewątpliwie chodzi o użycie utworów bądź ich fragmentów w działalności o celach komercyjnych. Jednocześnie brak w opisie stanu faktycznego okoliczności, które mogłyby usprawiedliwiać powołanie się na dozwolony użytek. Co prawda pytający odwołuje się do pojęcia kolażu, który jest gatunkiem twórczości uznawanym za uzasadniający wykorzystanie fragmentów utworów w ramach prawa cytatu, lecz nie wystarcza to, by efektywnie powołać się na dozwolony użytek. Aby możliwe było wykorzystanie prawa cytatu z powołaniem się na prawo gatunku twórczości, jakim jest kolaż, po pierwsze, musielibyśmy rzeczywiście mieć do czynienia ze stworzeniem dzieła w technice kolażu, a więc z uformowaniem całkowicie nowej kompozycji z istniejących drobnych elementów komiksów oraz kawałków innych materiałów. Kompozycja taka musiałby wykazywać cechy samodzielnego utworu, a więc sposób zestawienia ze sobą drobnych fragmentów wyciętych z komiksu musiałby powodować powstanie całkowicie nowej jakości twórczej, stwarzającej u odbiorcy wrażenia odmienne niż tylko skojarzenie z komiksem czy pewną wypadkową jego różnych scen. Proste wyklejenie (czy nawet wymalowanie) mebli scenami z komiksu, do powstania takiego odrębnego dzieła nie będzie raczej prowadzić, a co za tym idzie, takie wykorzystanie nie mieści się w granicach prawa cytatu.

Odrębne kwestie wymagające rozważenia w przypadku podjęcia decyzji o planowanym przedsięwzięciu wiążą się z problematyką ochrony znaków towarowych a także prawa konkurencji. 

Emilia Chmielewska
Prawnik
Traple Konarski Podrecki i Wspólnicy sp.j.