Posiadam ponad 3000 własnych produkcji muzycznych stworzonych w ciągu 13 lat, pracuję na bezpłatnym programie Jeskola buzz oraz przy pomocy wtyczek vst. Od pewnego czasu zacząłem testować wersje demo najlepszych firm, które tworzą syntezatory oraz efekty w postaci wspomnianych wtyczek vst. Nigdy nie sprzedałem żadnych nielegalnych produkcji, ale zaprosiłem do swojego domu pewnego dj'a, który chciał zacząć tworzyć własną muzykę i prawdopodobnie ukradł mi moje produkcje, przegrywając je na pendrive. Koszt sprawdzenia czy to prawda na tę chwilę przerasta mnie finansowo (1500 zł), wiem też że zmiana kilku nut lub pokręcenie gałkami w programie daje mu prawo wykorzystania już kompletnych utworów, bo są one już inne. Tak nawiasem dodam, że nigdy nie uczęszczałem do żadnej szkoły muzycznej i że bardzo mnie to kłuje, że sam zdobywałem wiedzę przez tyle lat, a ktoś mnie okradł i być może czerpie z tego korzyści majątkowe. Chciałbym się dowiedzieć, jak mam zabezpieczyć swoje produkcje skoro owy pseudo artysta ma dokładnie te same produkcje co ja?

Na początek należy zastrzec, że odpowiedź dotyczy jedynie kwestii praw autorskich twórcy do utworów muzycznych, (natomiast nie będzie się odnosić do wspomnianych programów komputerowych, ponieważ z pytania wynika, że zostały one przywołane jedynie pobocznie – jako tło pytania).

Trzeba podkreślić, że nie jest zgodna z prawdą postawiona w pytaniu teza, jakoby drobne modyfikacje utworu muzycznego, powodowały, że taki zmodyfikowany utwór można legalnie rozpowszechniać. W rzeczywistości jest wręcz przeciwnie. Jeżeli osoba nieuprawniona rozpowszechnia bez zezwolenia twórcy utwór muzyczny, to zasadniczo narusza jego majątkowe prawa autorskie. W przypadku jednak, gdy dodatkowo nie podaje ona autorstwa twórcy, decyduje o pierwszym udostępnieniu utworu publiczności, przypisuje sobie autorstwo lub dokuje modyfikacji utworu, które godzą w jego integralność, dopuszcza się dodatkowo także naruszenia osobistych praw autorskich. Wykorzystanie cudzego utworu z własnymi zmianami oraz przypisanie sobie autorstwa tak powstałej całości stanowi zatem podwójne naruszenie – zarówno praw majątkowych jak i osobistych.

Z omawianymi zagadnieniami wiąże się kwestia praw do utworu zależnego, zatem dla pełnego zrozumienia całości sytuacji, należy wyjaśnić także tę kwestię. Opracowanie cudzego utworu np. adaptacja, przeróbka, tłumaczenie, jest osobnym przedmiotem prawa autorskiego, jeżeli stanowi utwór (tj. dokonana modyfikacja sprawiła, że powstało osobne dzieło, które posiada indywidualny charakter różniący go istotnie od wykorzystanego dzieła). Wobec tego D-J-owi, który wykorzystał cudzy utwór, mogą przysługiwać prawa autorskie do powstałej przeróbki, ale nie może on korzystać z powstałego w ten sposób utworu bez zgody twórcy, którego dzieło było bazą dla tej modyfikacji. Podsumowując, DJ mógł stworzyć nowy utwór jedynie dla realizacji swoich potrzeb twórczych, lecz nie może ich wykorzystywać w żaden sposób (nawet udostępniając znajomym) bez Pańskiej zgody.

Jeżeli chodzi o dochodzenie roszczeń wynikających z dokonanego naruszenia, czyli poruszony w pytaniu problem kwestii dowodowych, to trzeba zaznaczyć, że jeżeli obydwa utwory (pierwotny oraz przeróbka) są bardzo podobne, to istotne będzie dowiedzenie, iż Pański utwór został stworzony wcześniej niż utwór kolegi, który dopuścił się naruszenia. Środkiem do udowodnienia tego faktu mogą być np. zeznania świadków, które potwierdzą, iż Pański utwór słyszeli oni wcześniej lub dowód z zapisu danych na dysku komputera, na którym tworzył Pan swoje kompozycje.

Emilia Chmielewska
Prawnik
Traple Konarski Podrecki i Wspólnicy sp. j.

fot. johnnyberg/ sxc.hu