Chcę zamieścić w tekście w gazecie 2 zdjęcia znanych fotografów pochodzące z lat 50. Czy muszę pytać o zgodę muzeum, w którym znajdują się zdjęcia, czy mogę w tekście napisać że zdjęcie pochodzi z danej strony lub coś podobnego?


Oczywiście zgoda jest potrzebna, chyba że zajdą przesłanki pozwalające na powołanie się na prawo cytatu lub prawa wygasły (co w przypadku utworów z lat 50 – tych jest raczej niemożliwe). Obszerne wyjaśnienia dotyczące cytatu można znaleźć tutaj.

Jeżeli chodzi o fotografie możliwa jest także sytuacja, w której prawa autorskie w ogóle nie powstały, bowiem ówczesne prawo uzależniało objęcie ochroną prawnoautorską fotografii od ich opatrzenia tzw. notami copyrightowymi. Brak zamieszczania not dotyczył jednak raczej fotografów amatorów – należy domniemywać, że znani twórcy dbali o to, by ich dzieła były chronione.

Prawa autorskie do fotografii przysługują pierwotnie zasadniczo twórcy. Wyjątkiem są sytuacje, gdy twórczość powstaje w wykonywaniu obowiązków pracowniczych – wówczas majątkowe prawa autorskie nabywa pracodawca z chwilą przyjęcia utworu (zgodnie z prawem polskim; natomiast w niektórych prawodawstwach nabywa je z inną chwilą lub nabywa jedynie wierzytelność do przeniesienia na niego przez twórcę tych praw). W związku z powyższym, podmiotem uprawnionym do udzielenia licencji jest także twórca albo podmiot, który nabył od niego te prawa. Wobec powyższego, od muzeum, w którym znajdują się zdjęcia nie otrzymamy raczej skutecznej zgody na przedruk reprodukcji zdjęcia (chyba że akurat będziemy mieć do czynienia z taką sytuacją, że twórca przeniósł na muzeum swoje prawa autorskie). Kolejnym podmiotem, który hipotetycznie mógłby udzielić licencji jest organizacja zbiorowego zarządzania reprezentująca twórców utworów fotograficznych – należy się do niej zwrócić z zapytaniem czy udziela ona licencji na prace określonego twórcy.

Emilia Chmielewska
Prawnik

Traple Konarski Podrecki i Wspólnicy sp.j.

fot. sxc.hu/ martintxo7