Mam pensjonat i tam mam w pokojach telewizory. Czy musze płacić STOART-OWI?

Ponieważ odtwarzanie utworów, w tym muzyki, teledysków, filmów, seriali, również za pośrednictwem telewizji, wchodzi w zakres monopolu przyznanego ich autorom, zasadniczo dla zgodnego z prawem wyświetlania programów telewizyjnych konieczne jest uzyskanie licencji od organizacji zbiorowego zarządzania prawami autorskimi. STOART jest obok SAWP podmiotem uprawnionym do pobierania opłat licencyjnych w zakresie tzw. praw pokrewnych przysługujących artystom wykonawcom, nie mniej jednak, w zależności od rodzaju odtwarzanych utworów, należy się liczyć z koniecznością zawarcia umów licencyjnych nie tylko ze STOART-em/SAWP-em, ale również m.in. z ZAiKSem, który reprezentuje prawa kompozytorów i autorów tekstów czy SPAV-em – w zakresie praw twórców teledysków.

Należy również wskazać, że przepisy prawa autorskiego, od powyższej regulacji, przewidują wyjątek, który pozwala na odbieranie programów telewizyjnych czy radiowych, bez konieczności zawierania umów licencyjnych, pod warunkiem jednak, że odtwarzanie programów nie łączy się z osiąganiem korzyści majątkowych. Zgodnie bowiem z przepisem § 2 art. 24 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych, posiadaczom urządzeń służących do odbioru programu radiowego lub telewizyjnego przysługuje prawo odbierania nadawanych utworów, choćby urządzenia te były zlokalizowane w miejscu ogólnodostępnym, jeżeli nie łączy się to z osiąganiem korzyści majątkowej (tzw. licencja ustawowa). Nie mniej jednak, ponieważ ciężar udowodnienia, że posiadacz np. telewizora nie osiąga korzyści majątkowej z powodu odtwarzania programu telewizyjnego, spoczywa na posiadaczu odbiornika, w praktyce wykazanie, braku owych korzyści może okazać się trudne. W przypadku pensjonatów i hoteli, o ile zgodnie przyjmuje się, że odtwarzanie programu radiowego bądź telewizyjnego, np. w restauracji czy barze hotelowym łączy się z osiąganiem korzyści majątkowych, gdyż np. zwiększa ilość klientów, czy też wydłuża czas ich pobytu w ww. miejscach, co przekłada się na ilość zamówionych dań/napojów, to w odniesieniu do pokojów hotelowych, brak jest jednolitego stanowiska, co do rzekomych korzyści majątkowych, choćby pośrednio, uzyskiwanych przez posiadacza odbiornika telewizyjnego.

Co prawda w niedawnym wyroku w sprawie C‑641/15, Trybunał Sprawiedliwości UE orzekł, iż "udostępnianie programów telewizyjnych i radiowych za pośrednictwem odbiorników telewizyjnych zainstalowanych w pokojach hotelowych nie stanowi udostępniania dokonywanego w miejscu dostępnym publicznie za opłatą", nie mniej jednak trudno dziś ocenić, jak treść tego rozstrzygnięcia wpłynie na zmianę stanowiska organizacji zbiorowego zarządzania prawami autorskimi i prawami pokrewnymi, które dotychczas zasadniczo utożsamiały odbiór programów telewizyjnych, w zakresie prowadzonej działalności gospodarczej, z osiąganiem z tego tytułu korzyści majątkowych. Obecnie przyjęty przez OZZ pogląd sprawia zaś, że nawet przypadku powołania się na ww. wyjątek licencji ustawowej, trzeba liczyć się z tym, iż argumentacja o braku osiągania korzyści majątkowych nie okaże się przekonująca dla OZZ i finalnie sprawa może zostać rozstrzygnięta dopiero przez prawomocne orzeczenie sądu.

Podsumowując, z uwagi na liczne kontrowersje jakie budzi zagadnienie opłat licencyjnych od odbiorników telewizyjnych w pokojach hotelowych/pensjonatach, oraz brak jednoznacznych przepisów w tym zakresie, powołanie się na licencje ustawową, w zależności od konkretnego stanu faktycznego, może okazać się w ocenie sądu niewystarczające, dla uchylenia się od konieczności uiszczenia opłat licencyjnych.

Sara Dobrzańska