Chciałbym uruchomić portal, w którym m.in. będą prezentowane nowości sprzętowe z branży komputerowej. Jeżeli jakaś firma wypuszcza na rynek jakiś produkt, ogłasza to na swoich stronach, publikuje w katalogach itd. Czy na bazie tych danych, bez specjalnej zgody, mogę napisać krótki artykuł o danym produkcie, bazując na udostępnionych informacjach. Dodam, że często sprawa będzie dotyczyła źródeł zagranicznych. W jaki sposób mogę taki artykuł zilustrować? Czy zdjęcia produktów opublikowane przez producenta można wykorzystywać?

Zagadnienie prawne: Co prawda, zgodnie z ogólną zasadą prawa autorskiego, legalne wykorzystania cudzego utworu czy też jego fragmentów, wymaga uzyskania zgody autora, to w przedstawionym w pytaniu stanie faktycznym, należy rozważyć możliwość powołania się na jeden z wyjątków od tej ogólnej reguły – a mianowicie rodzaj dozwolonego użytku, jakim jest prawo cytatu.

Prawo cytatu pozwala bowiem na przytoczenie we własnym utworze fragmentów cudzych utworów albo drobnych utworów w całości, pod warunkiem, że „wykorzystanie” cudzego dzieła uzasadnione jest celami takimi jak m.in.: wyjaśnienie czy też analiza krytyczna bądź naukowa. Przyjmując zatem, że artykuł będzie spełniał przesłanki uznania go za osobny utwór w rozumieniu prawa autorskiego, tj. będzie cechował się m.in. indywidualnym, twórczym charakterem, o czym szerzej tutaj: http://legalnakultura.pl/pl/prawo-w-kulturze/b-przewodnik-b-po-prawie-autorskim/utwor, a powołanie się na cudze dzieło będzie miało na celu np. wyjaśnienie sposobu działania danego produktu, to nie będzie konieczne uzyskanie zezwoleń autorów.

Wskazówka praktyczna: Ponieważ prawo cytatu nie jest ograniczone tylko do utworów tekstowych, ale obejmuje również dzieła plastyczne czy fotograficzne, przy zachowaniu ww. zasad korzystania z tej formy dozwolonego użytku, możliwe jest wykorzystanie w artykule nie tylko fragmentów tekstu, ale również zdjęć umieszonych przez producenta sprzętu. Należy jednak pamiętać, o właściwym oznaczeniu utworów, które cytujemy – tzn. oznaczenia ich autorów imieniem i nazwiskiem, podaniu źródła z którego pochodzi dane dzieło, a także odpowiednim oznaczeniu cytowanego fragmentu.

Częstą praktyką producentów jest umieszczanie na swoich stronach internetowych, materiałów prasowych, przeznaczonych do wykorzystania właśnie przy opisie oferowanych przez daną firmę produktów. Ich użycie najczęściej nie wymaga uzyskania żadnych zgód czy zezwoleń, w niektórych przypadkach wiąże się jedynie z koniecznością rejestracji w dziele prasowym danego producenta oraz podaniem medium, w jakim materiały te będą wykorzystywane.

Sara Dobrzańska