W Muzeum Regionalnym organizujemy wystawy stałe i czasowe, w trakcie których prowadzimy warsztaty edukacyjne (towarzyszące wystawom). Chcemy w trakcie zajęć edukacyjnych wykorzystać filmy (w całości lub we fragmentach) np. "Płazy i gady" Davida Attenborough. Czy wówczas musimy opłacać ZAIKS? Czy ma znaczenie czy film jest puszczany jako część wystawy, czy też jako działania edukacyjne (jedynie towarzyszące wystawie)? W jakich przypadkach należy opłacać ZAIKS, a w jakich nie mamy takiego obowiązku?

Ewentualne odstąpienie od wymogu uzyskiwania zgody twórcy (producenta) na publiczne odtwarzanie filmu może odbywać się w ramach dozwolonego użytku publicznego. Jego dopuszczalność jest jednak ograniczona do ściśle określonych w prawie przypadków i obejmuje konkretną grupę podmiotów – placówek naukowych i oświatowych. Dodatkowym zawężeniem możliwości korzystania z tej instytucji jest to, że aby dana placówka znalazła się w kręgu instytucji uprawnionych, działalność edukacyjna musi być jej głównym przedmiotem aktywności, a nie jedynie pobocznym, dodatkowym.

W związku z tym bezwzględnie do grupy uprawnionych podmiotów zaliczać się będą szkoły w zakresie działania dydaktycznego, ale np. muzea już nie będą uprawnione do publicznego wyświetlania filmów bez uzyskania zgody twórcy – powołując się na prawo wynikające z dozwolonego użytku edukacyjnego. Bez względu zatem na to, czy film ma być wyświetlany przy okazji wystawy lub działań edukacyjnych, muzeum zobowiązane będzie do uzyskania odpowiednich zezwoleń od producenta lub innych podmiotów uprawnionych. Warto pamiętać również, że w zależności od rodzaju utworu, niejednokrotnie konieczne jest uzyskanie kilku licencji od organizacji reprezentujących różne kategorie podmiotów – m.in. kompozytorów, producentów wideogramów, artystów wykonawców itp.

Agata Duniak
Prawnik