Czy student może legalnie nagrywać na dyktafon wykład prowadzony w siedzibie uczelni? Czy może również robić zdjęcia poszczególnym slajdom prezentacji z tegoż wykładu?

Zagadnienie prawne: Zarówno wykład uniwersytecki, jak i prezentacja w jego trakcie wyświetlana, pod warunkiem, że spełniają przesłanki uznania ich za utwór w rozumieniu prawa autorskiego, podlegają ochronie i dla zgodnego z prawem z nich korzystania, konieczne jest uzyskanie zezwolenia twórcy – autora wykładu i prezentacji.

Wskazówka praktyczna: Od tej ogólnej zasady istnieją jednak pewne wyjątki, do których należy m.in. tzw. dozwolony użytek osobisty, pozwalający na nieodpłatne korzystanie, bez zezwolenia twórcy, z rozpowszechnionych już utworów dla własnych potrzeb. Można zatem nagrać wykład i go następnie np. odsłuchać samotnie, albo też w towarzystwie osób z którymi pozostajemy w związku osobistym- czyli np. rodziny czy przyjaciół. Natomiast już dalsze jego rozpowszechnianie np. poprzez umieszczenie w Internecie, tak że byłby on dostępny dla nieograniczonej liczby osób, nie mieści się w granicach dozwolonego użytku osobistego, dlatego też takie działanie może skutkować naruszeniem praw autorskich i w konsekwencji sankcjami przewidzianymi przez prawo za ich naruszenie. Analogiczne uprawnienia i ograniczenia dotyczą wykorzystania zdjęć prezentacji z wykładu.

W kontekście nagrania wykładu warto również zwrócić uwagę również na ryzyko naruszenia dóbr osobistych wykładowcy, związane z utrwalaniem i późniejszym wykorzystaniem jego głosu. Co prawda bowiem w katalogu dóbr osobistych przewidzianych przez kodeks cywilny głos nie został wymieniony, jednak należy pamiętać, iż katalog ten ma charakter otwarty, a zarówno w doktrynie jak i w orzecznictwie przyjmuje się że głos podlega ochronie, w zależności od koncepcji, albo jako element innego dobra - wizerunku, albo też jako odrębne dobro osobiste.

Sara Dobrzańska