Chciałabym otworzyć bloga, na którym umieszczane byłyby „opracowania książek” w formie notatek z interesującej mnie dziedziny w celach edukacyjnych. Nie chcę przepisywać książki, jedynie opisać to własnymi słowami. Czy w takim wypadku mogę ujawniać wiedzę zgromadzoną przez autora książki? Czy dla wyjaśnienia pewnych rzeczy mogę się również posłużyć ilustracjami z danej książki?

Aby zrealizować swój cel powinna Pani spróbować zastosować tzw. „prawo cytatu” tj. używanie cytatów cudzych utworów w postaci: tekstu, grafiki, muzyki, filmu, fotografii w granicach dozwolonego użytku pod warunkiem wymienienia imienia i nazwiska twórcy oraz źródła pochodzenia utworu. Autorowi, co do zasady nie przysługuje w takich przypadkach prawo do wynagrodzenia.
Prowadzenie na blogu formy notatnika z przemyśleń, na temat czytanej książki z wykorzystaniem ilustracji, zdjęć lub cytatów dzieła źródłowego jest dozwolone w granicach prawa cytatu, co w blogosferze jest często praktykowane. Pierwszym elementem tego prawa jest wyjaśnienie: cytując jakiś fragment utworu źródłowego bloger podejmie próbę interpretacji tekstu – przedstawiając przez to własne przemyślenia i opinie na dany temat. Cytat może być użyty także do analizy krytycznej danego fragmentu lub zdjęcia z materiału źródłowego. Następną cechą dozwolonego użytku w ramach prawa cytatu jest nauczanie, które często może doprowadzić do nadużyć prawa autorskiego (rozpowszechnianie cudzego tekstu pod pretekstem edukacji).
Cytując jakiś utwór ważna jest proporcja cytatu w nowotworzonym utworze, która określa ramy dozwolonego użytku. Proporcja ta musi być wyraźnie zakreślona, aby można było bez problemu wyodrębnić cytat z głównego utworu. Należy przy tym uważać by nie dopuścić się ewentualnej odpowiedzialności z tytułu plagiatu. Wprowadzanie modyfikacji do cytowanego utworu uniemożliwia powołanie się na „prawo cytatu” – dlatego ważne jest przy cytowaniu dochowanie wierności tekstu oryginalnego.
Odpowiadając na Pani pytanie odnośnie opracowania książki powinna Pani przeanalizować wszystkie możliwości i zastanowić się, czy rzeczywiście opracowanie jest tym jedynym sposobem na prowadzenia bloga, gdyż wiąże się to z uzyskaniem zezwolenia twórcy utworu pierwotnego na opracowanie oraz ujawnienia źródłowego prawa autorskiego w Pani końcowym dziele (prawo zależne), chyba że autorskie prawa majątkowe do tego utworu wygasły.
Jeżeli poprzestałaby Pani tylko na inspiracji jakimś dziełem, zgoda autora dzieła zainspirowanego nie będzie wymagana tak samo jak przy opisanym powyżej prawie do cytatu, szeroko wykorzystywanym przez blogerów.
Kwestie cytatu poruszaliśmy tutaj

Monika Łazowska

Kancelaria Adwokacka Adwokat Monika Łazowska