Czy kręcenie tzw. "videoblogów", w których komentuje się książki, seriale telewizyjne lub filmy, a następnie umieszczanie ich na stronie youtube.com jest legalne? Czytałam, że recenzje uznawane są za utwory zależne. W takim razie, by opublikować taką recenzję należy za każdym razem skontaktować się z autorem dzieła w sprawie praw autorskich?

Kwestia jednoznacznego zakwalifikowania recenzji jako rodzaju opracowania, a więc i utworu zależnego nie jest do końca przesądzona i nadal na ten temat trwają spory doktrynalne. W przypadku bowiem opracowania jako utworu zależnego mamy bowiem do czynienia z pewną „twórczą ingerencją” w utwór pierwotny. W odróżnieniu od utworu inspirowanego – utwór zależny powstaje z reguły poprzez przejęcie elementów utworu pierwotnego o charakterze twórczym i inkorporowanie (włączenie) ich do nowego dzieła (utworu zależnego), których to elementów inkorporowanych w recenzji raczej trudno jest się doszukać, co przesądzało by bardziej o traktowaniu recenzji jako utworu inspirowanego cudzym utworem, a wówczas utwór inspirowany stałby się samodzielnym dziełem, który posiada cechy indywidualnej twórczości artystycznej jego autora.

Nie analizując jednak sporów co do tego kiedy mamy do czynienia z inspiracją a kiedy już z utworem zależnym, przy utworach zależnych (opracowaniach) sytuacja wygląda w ten sposób, że wykonanie samego opracowania czyjegoś utworu jest możliwe bez zgody i wiedzy twórcy samego utworu pierwotnego. Jednakże już dalsze rozporządzanie i korzystanie z takiego opracowania uzależnione jest od zgody twórcy utworu pierwotnego. Oznaczać to będzie, że dalsze publiczne udostępnienie takiego utworu zależnego (np. poprzez umieszczenie go w Internecie) będzie wymagało powiadomienia i zgody twórcy utworu pierwotnego.

Jarosław Jastrzębski
Radca prawny