Czy jeśli uczeń zgubi płytę będącą integralną częścią podręcznika do nauki języka obcego, legalnie kupionego, biblioteka szkolna ma prawo skopiować płytę z innego takiego samego legalnie zakupionego podręcznika, który ma w swoich zbiorach?

Takie sytuacje zdarzają się nagminnie w związku z wprowadzeniem oferty dotacyjnej podręczników finansowanej przez budżet państwa (uczniowie wypożyczają podręczniki z płytami na rok, oddają bez płyt). Regulamin wypożyczania podręczników w naszej szkole, zgodnie z obowiązującymi przepisami ustawodawcy, dopuszcza odkupowanie zniszczonych podręczników przez uczniów, ale czy w przypadku zagubienia płyty nie można jej skopiować i zrezygnować z odkupienia? Czy też kopiując, w opisany wyżej sposób, naruszamy w prawo autorskie? 

Pewnej kategorii placówek – w tym bibliotekom przysługuje jedna z form dozwolonego użytku publicznego, której przejawem jest przyznanie jednostkom uprawnienia do zwielokrotniania utworów znajdujących się w ich zbiorach. Działanie takie możliwe jest wyłącznie wtedy, gdy uzasadnia je konkretny cel – uzupełnienia, zachowania lub ochrony tych zbiorów. Dodatkowym zastrzeżeniem w tym przypadku jest warunek, aby działanie takie w żadnym wypadku nie odbywało się w celu osiągnięcia korzyści majątkowej (nawet pośrednio). Zatem zwielokrotnienie płyt byłoby prawnie dopuszczalne.

Zakładając, że kopiowana płyta stanowi integralną część zbiorów bibliotecznych, można uczniom udostępniać cyfrową kopię, zamiast oryginału utworu. Należy ponadto pamiętać, że działanie w ramach jakiejkolwiek postaci dozwolonego użytku nie może naruszać normalnego korzystania z utworu czy też godzić w słuszne interesy twórcy.

Warto również zapoznać się z inną odpowiedzią udzieloną na łamach portalu Legalna Kultura dotyczącą dopuszczalności dokonywania kopii utworów przez bibliotekę http://legalnakultura.pl/pl/prawo-w-kulturze/zapytaj-prawnika/szkoly-biblioteki/912,czy-biblioteka-moze-sporzadzic-kopie-legalnie-zakupionego-audiobooka-i-wypozyczac-ja-zamiast-oryginalu.

Agata Duniak
prawnik