W wielu książkach edukacyjnych (podręczniki i zbiory zadań) zaznacza się, że nie wolno kopiować żadnych ich fragmentów ani publikować w Internecie. Czy jeśli książka nie posiada takiego zapisu, to mogę zamieszczać pojedyncze zadania w moich filmach na YouTube, z zaznaczeniem, skąd pochodzą?

Zapis o zakazie wykorzystywania fragmentów książki bez zgody autora nie jest niezbędny do tego, aby jego prawa były chronione. W prawie autorskim funkcjonuje zasada, zgodnie z którą sam fakt stworzenia dzieła decyduje o należnej mu ochronie. Notki tego typu pełnią głównie funkcję informacyjną wobec odbiorców. Zatem jeśli w książce nie ma jakiejkolwiek informacji, nie oznacza to możliwości swobodnego korzystania z niej. Każdorazowo konieczne będzie uzyskanie zgody autora na korzystanie z jego dzieła.
Wykorzystując fragmenty cudzej twórczości we własnych utworach, można powołać się w określonych przypadkach na prawo cytatu i korzystając z niego – nie być zobowiązanym do uzyskiwania licencji od autora. Aby cytat był prawnie dozwolony, musi przede wszystkim dotyczyć wykorzystania utworu już rozpowszechnionego (udostępnionego publicznie za zgodą twórcy). Dodatkowo, jego proporcje powinny być odpowiednie względem całości powstającego utworu. Należy pamiętać, że skorzystanie z prawa cytatu musi być uzasadnione odpowiednim celem m. in. wyjaśniania, analizy krytycznej lub naukowej, polemiki, nauczania lub praw gatunku twórczości. Ponadto, aby nie naruszyć autorskich praw osobistych, konieczne jest wymienienie imienia i nazwiska twórcy oraz źródła z jakiego cytat pochodzi.

Agata Duniak
prawnik