Jestem pracownikiem ośrodka kultury i zdarza się, że otrzymuję czasami zadanie wykonania dokumentacji fotograficznej z wydarzenie, które odbywa się w ośrodku. W umowie nie mam w wykazie obowiązków wykonywania zdjęć na imprezach, jest natomiast zapis "inne polecenia przełożonych". Zdjęcia wykonuję służbowym aparatem w godzinach pracy, później ukazują się na stronie internetowej ośrodka, na profilu ośrodka na FB, czasem w gazetach. Czy mogę żądać od pracodawcy, aby w sytuacji opublikowania pojedynczego zdjęcia lub całej serii zdjęć w Internecie czy w gazecie zostało ono podpisane moim imieniem i nazwiskiem? Do kogo w takiej sytuacji należą prawa do tych zdjęć?

Zgodnie z prawem autorskim pracodawca, którego pracownik stworzy utwór w ramach stosunku pracy (tzw. utwór pracowniczy), przejmuje autorskie prawa majątkowe do dzieła z chwilą jego przyjęcia. Twórcy nie przysługuje z tego tytułu dodatkowe wynagrodzenie.

Jednak aby dane dzieło było traktowane jako utwór pracowniczy, musi być wykonane w ramach obowiązków wynikających ze stosunku pracy (nie stanie się tak przy współpracy w ramach umowy dzieło czy umowy zlecenia). Podkreślmy, że nie są to tylko i wyłącznie obowiązki uregulowane w umowie o pracę. Dodatkowe zobowiązania mogą wynikać z przepisów ustaw, regulaminów pracy, poleceń służbowych (ale tylko i wyłącznie wtedy, gdy dotyczą one obowiązków pracowniczych). Przykładowo – stworzenie w godzinach pracy utworu literackiego przez pracownika zatrudnionego na stanowisku ochroniarza nie będzie oznaczało powstania utworu pracowniczego, ponieważ dzieło nie zostało wykonane w ramach obowiązków wynikających ze stosunku pracy. Praktyczna wskazówka:

Kwestie dotyczące przejścia praw majątkowych do utworu pracowniczego na pracodawcę mogą być uregulowane odmiennie umową pomiędzy pracodawcą a pracownikiem. Niezależnie od tego, czy utwór pracowniczy powstał i kto dysponuje autorskimi prawami majątkowymi (prawem do korzystania z utworu, rozporządzania nim oraz do wynagrodzenia), autorskie prawa osobiste (m.in. prawo do oznaczenia autorstwa dzieła, prawo do integralności utworu czy do rzetelnego wykorzystywania go) pozostają zawsze przy autorze, nie są one przenaszalne (zbywalne). W praktyce istnieje możliwość, zawarcia umowy, w której autor zobowiąże się do niewykonywania autorskich praw osobistych w określonym zakresie. Jeśli taka umowa nie zostanie zawarta, w każdym przypadku konieczne jest poszanowanie prawa twórcy dzieła do oznaczenia swojego utworu imieniem i nazwiskiem, pseudonimem lub pozostania anonimowym – zgodnie ze swoją wolą.

Agata Duniak
Prawnik