Czy zgodnie z nowelizacją ustawy o prawie autorskim można zacytować fotografię, rysunek, w publikacji (autor jest pracownikiem naukowym) która ma charakter komercyjny?

Aktualnie cytowanie cudzego drobnego utworu lub urywków cudzych już rozpowszechnionych utworów jest zgodne z prawem, o ile uzasadnione jest celem analizy krytycznej, nauczania, wyjaśniania lub praw gatunku twórczości, z zastrzeżeniem, iż stworzone dzieło musi stanowić samoistną całość. Na takie działanie nie ma konieczności uzyskiwania zgody autora oraz obowiązku uiszczania opłat licencyjnych. Rozszerzenie zakresu tej instytucji, w związku z nowelizacją ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych, która wejdzie w życie 1 stycznia 2016 roku, przewiduje zezwolenie na cytowanie w całości utworów plastycznych oraz fotograficznych, a nie jak dotychczas jedynie urywków utworów lub drobnych utworów w całości. Artykuł 29 ustawy, po wprowadzeniu zmian, stanowić będzie, że wolno przytaczać w utworach stanowiących samoistną całość urywki rozpowszechnionych utworów oraz rozpowszechnione utwory plastyczne, utwory fotograficzne lub drobne utwory w całości, w zakresie uzasadnionym celami cytatu, takimi jak wyjaśnianie, polemika, analiza krytyczna lub naukowa, nauczanie lub prawami gatunku twórczości. Co istotne – katalog celów uzasadniających użycie cytatu jest przykładowy, jednak wszelkie inne niewymienione cele użycia cytatu powinny być podobne do tych już wskazanych w przepisie. Korzystając z prawa cytatu niezbędne jest zachowanie odpowiednich proporcji cytatu względem całości utworu nowopowstającego. Ustawa wprost nie określa jak obszerny może być cytat, jednak jego wielkość powinna być adekwatna do celu przytoczenia. Ponadto, dozwolone cytowanie opiera się również na obowiązkowym wskazaniu imienia i nazwiska twórcy oraz źródła z jakiego fragment pochodzi. Zatem w przedstawionej sytuacji, po wejściu w życie nowelizacji prawa autorskiego, niezbędne byłoby podpisanie fotografii czy ilustracji wykorzystanej w publikacji. Pamiętać należy także o poszanowaniu innych autorskich praw osobistych twórcy m.in. prawa do integralności utworu czy prawa do jego rzetelnego wykorzystywania.

Agata Duniak
Prawnik