Chciałbym wynająć studio i nagrać płytę dziecięcych piosenek, śpiewanych przez przedszkolaków. Utwory takie jak : Jedzie pociąg z daleka, Chodzi lisek koło domu itp. Sprzedaż odbywałaby się za pomocą naszego sklepu i Internetu, a całkowity dochód przekazalibyśmy na cele społeczne. Proszę o informację czy i gdzie muszę wykupić prawa autorskie.

Aby legalnie podjąć opisaną działalność należy uzyskać w odpowiednim zakresie licencję na eksploatację praw autorskich do utworów słowno-muzycznych lub słownych i muzycznych (jeżeli piosenka jest połączeniem niezależnie istniejących wiersza i kompozycji muzycznej). Dla konieczności uzyskania licencji nie ma znaczenia fakt, że przedsięwzięcie nie ma celów komercyjnych. Może to mieć natomiast znaczenie, gdy chodzi o wysokość opłat licencyjnych. W opisanym przypadku brak jest podstaw do korzystania z dozwolonego użytku, natomiast zamierzony sposób korzystania należy do monopolu autorskiego. Trzeba zatem uzyskać zgodę podmiotów uprawnionych aby nagrać i wprowadzić do obrotu płytę z nagraniami utworów. Odpowiednią umowę licencyjną można zawrzeć ze Stowarzyszeniem Autorów ZAiKS (chyba, że twórcy w jakimś zakresie wyłączyli zarząd tej organizacji – wówczas konieczne będzie poszukiwanie samych twórców lub ich następców prawnych).

Korzystanie z utworów w opisany sposób mogłoby odbyć się bez uzyskania licencji jedynie w przypadku, jeżeli prawa autorskie do danego utworu uległyby wygaśnięciu (czyli zasadniczo – jeżeli od końca roku, w którym zmarł twórca utworu lub ten z jego współtwórców, który przeżył pozostałych – minęłoby minimum 70 lat).

Ponadto, jeżeli do nagrania ma być wykorzystane nagranie cudzego wykonania linii melodycznej do utworu, to należy dodatkowo uzyskać licencję na wykorzystanie w odpowiednim zakresie praw pokrewnych do artystycznych wykonań utworów (czyli praw muzyków – instrumentalistów) oraz praw do wideogramu. Gdy muzyka ma być wykonywana do nagrania przez innych artystów – należy zawrzeć umowę bezpośrednio z nimi na warunkach interesujących obie strony.

Dodatkowo, warto zadbać o uzyskanie odpowiednich licencji na artystyczne wykonania utworów od osób, które będą śpiewać nagrywane piosenki. Ze względu na to, że mają to być dzieci w wieku przedszkolnym, przy zawieraniu umowy muszą być one reprezentowane przez przedstawicieli ustawowych. Jeżeli umowa miałaby obejmować nie tylko udzielenie licencji, ale przeniesienie praw pokrewnych do artystycznych wykonań, należy przyjąć, że jej zawarcie w imieniu dziecka wymagałoby zgody sądu rodzinnego, bowiem obejmowałaby ona czynność przekraczającą zakres zwykłego zarządu. Wątpliwości może rodzić kwestia udzielenia licencji wyłącznej, zwłaszcza na dłuższy okres (jeżeli taka licencja miałaby zostać udzielona, warto zasięgnąć opinii prawnej prawnika specjalizującego się w prawie rodzinnym przedstawiając szczegóły sprawy odnośnie konieczności uzyskania zgody sądu). Najbezpieczniej zatem uzyskać w tym zakresie licencję niewyłączną – taka licencja może być udzielona bez zgody sądu w imieniu dziecka – przez jego przedstawiciela ustawowego. 

Emilia Chmielewska
Prawnik
Traple Konarski Podrecki i Wspólnicy sp.j.