Niedawno otworzyłem firmę usług w zakresie foto i wideo. DJ zapytał, czy wykonałbym dla niego film reklamowy – teledysk, który zamieści na Vimeo lub YouTube, a link do filmu umieści na swojej stronie w galerii. Ten DJ opłaca wszystkie obowiązujące opłaty (ZAiKS, ZPAV itp.), więc stawia warunek, aby ścieżka użyta w filmie była legalna, aby nikt nie zarzucił mu nic nielegalnego. Czy to, co ten DJ opłaca, wystarczy, aby mógł użyć utworu w swoim filmie reklamowym?

Uzyskane przez DJ-a licencje, związane z jego działalnością, dotyczące na przykład publicznego odtwarzania utworów, nie są wystarczające dla legalnego wykorzystania utworu w filmie reklamowym. Twórcy utworu przysługuje wyłączne prawo korzystania z utworu i rozporządzania nim, dlatego też wykorzystanie cudzego utworu muzycznego jako ścieżki dźwiękowej do filmu wymaga zgody jego autora. Obydwa przypadki korzystania dotyczą bowiem różnych pól eksploatacji. Ponadto każdy podmiot, korzystający z praw autorskich,  obowiązany jest uzyskać stosowne zezwolenie na korzystanie na tym polu eksploatacji, na którym zamierza utwór eksploatować. W wypadku opisanym w pytaniu należy uzyskać licencję na polach eksploatacji: zwielokrotnianie określoną techniką, wprowadzanie do pamięci komputera, publiczne udostępnianie utworu (lub prawa pokrewnego) w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w czasie i miejscu przez siebie wybranym. W ten sposób legalnie korzystać z utworów w opisany sposób będzie mogła zarówno agencja reklamowa, jak i DJ, który udostępni stworzony film reklamowy w określonym serwisie internetowym.

Pytanie dotyczy ścieżki dźwiękowej użytej w filmie, a więc utworu muzycznego lub słowno- muzycznego. W jednym utworze muzycznym występują zarówno prawa autorskie – do muzyki (kompozycji), jak też prawa pokrewne – do artystycznego wykonania utworu (przez instrumentalistę) oraz prawo do fonogramu, przysługujące producentowi fonogramu. W utworze słowno-muzycznym występują dodatkowo prawa autorskie do tekstu (słów piosenki) oraz prawa pokrewne do artystycznego wykonania utworu (przez wokalistę). Z tego względu konieczne jest uzyskanie zgód jednocześnie od co najmniej trzech organizacji zbiorowego zarządzania. Organizacje zbiorowego zarządzania, z którymi należy zawrzeć odpowiednie umowy na korzystanie z utworu muzycznego (lub słowno-muzycznego) to:

- Stowarzyszenie Autorów ZAiKS – w zakresie licencji na korzystanie z utworów słownych, muzycznych i słowno–muzycznych;

- Stowarzyszenie Artystów Wykonawców Utworów Muzycznych i Słowno-Muzycznych SAWP lub Związek Artystów Wykonawców STOART – w zakresie zgody na korzystanie z prawa pokrewnego do artystycznego wykonania utworu w zależności od tego, w którym z nich zrzeszony jest dany artysta – wykonawca;

- Związek Producentów Audio-Video ZPAV – w zakresie zgody na wykorzystanie fonogramu. 

Licencje uzyskane w sposób opisany powyżej nie uprawniają do wprowadzania modyfikacji w licencjonowanych utworach.

Paweł Gruszecki

Starszy prawnik

Traple Konarski Podrecki i Wspólnicy sp.j.