W filmie dokumentalnym jest pewna muzyka i ja chciałbym ją wykorzystać w swoim  filmie. Jestem osobą niepełnoletnią. Co mogę zrobić, żeby móc wykorzystać ten utwór w swoim filmie?

Należy odróżnić stworzenie filmu z wykorzystaniem cudzej muzyki od jego eksploatacji. Samo stworzenie takiego utworu dla siebie jest dozwolone bez zgody twórcy, mieści się bowiem z ramach dozwolonego użytku prywatnego. Udostępnianie tak powstałego filmu oraz korzystanie z niego, będzie już natomiast wymagać uzyskania zgody podmiotu uprawnionego z tytułu praw autorskich i praw pokrewnych do utworu muzycznego, a więc: kompozytora muzyki, autora tekstu, artystów wykonawców (instrumentalistów oraz wokalistów) a także producenta uprawnionego z tytułu praw do fonogramu.

Bardzo często wszystkie te prawa nabywa producent (wytwórnia płytowa) i wówczas od niej albo od organizacji zbiorowego zarządzania, która ją reprezentuje, można uzyskać licencję na wykorzystanie wszystkich praw, które są ucieleśnione w utworze muzycznym, który chcemy wykorzystać. Ponadto, większość współtwórców utworów muzycznych zrzeszonych jest w Stowarzyszeniu Autorów ZAiKS – warto zatem zwrócić się do tej organizacji z zapytaniem o możliwość uzyskania licencji. Należy się jednak upewnić, czy uzyskana licencja obejmuje wszystkie prawa autorskie i pokrewne do utworu. Jeżeli muzyka wystąpiła w filmie dokumentalnym, to możliwe jest także, że prawa do niej posiada producent filmu (jeżeli ta muzyka została stworzona w trakcie tworzenia filmu, na jego potrzeby). W tym ostatnim przypadku może się tak zdarzyć, że Stowarzyszenie ZAiKS nie będzie prowadziło zarządu takim utworem muzycznym, więc nie uzyskamy od niego licencji, ale jest to sytuacja rzadka, bowiem praktyka kształtuje się w taki sposób, że nawet kompozytorzy, którzy tworzą muzykę specjalnie do konkretnego filmu, mimo wszystko powierzają ją w zarząd Stowarzyszeniu ZAiKS.

Niepełnoletniość nie jest ani okolicznością zwalniającą od konieczności uzyskania zgody, ani przeszkodą w uzyskaniu licencji. Ta druga kwestia była szczegółowo rozważona (zakup licencji przez niepełnoletniego DJ’a).

Emilia Chmielewska
Prawnik
Traple Konarski Podrecki i Wspólnicy sp.j.

fot. sxc.hu/ hamid24