Zostałem poproszony o puszczanie muzyki na urodzinach przyjaciela. Znam dobrze każdą osobę, która będzie na tej imprezie. Nie pobieram za to opłat. Jeżeli urodziny odbędą się w restauracji, która odprowadza tantiemy do ZAiKS-u, to nic więcej nie muszę robić? Jeśli restauracja nie odprowadza tantiem do ZAiKS-u to muszę je odprowadzić osobiście? Czy ilość osób na imprezie jest zdefiniowana? Czy DJ grający na studniówce w restauracji która odprowadza tantiemy do ZAiKS-u (i pobiera za to opłatę) jest zobowiązany odprowadzić je również? Czy musi odprowadzić tylko podatek dochodowy?

W opisanym stanie faktycznym zasadniczo istnieje możliwość bezpłatnego korzystania z muzyki bez konieczności uzyskiwania na to korzystanie zgód podmiotów praw autorskich, pod warunkiem, że będzie to impreza zamknięta, a sprzęt oraz muzyka będzie dostarczony przez organizatorów tej imprezy (tj. gości wynajmujących pomieszczenie w restauracji), a nie przez restaurację.

Dozwolony użytek prywatny obejmuje bowiem niewiążące się z uzyskiwaniem korzyści majątkowych korzystanie z pojedynczych egzemplarzy utworów już rozpowszechnionych (tj. udostępnionych uprzednio publiczności za zgodą twórcy) przez krąg osób pozostających ze sobą w związku osobistym, w szczególności w stosunkach towarzyskich.

Jedynym problemem, który może stanowić przeszkodę w powołaniu się na prawo dozwolonego użytku prywatnego jest fakt, iż jak Pan napisał – działa Pan w celu zwolnienia z długu wynikającego z jakiegoś innego zobowiązania. W związku z tym korzystnie z utworów przez Pana w opisanym przypadku będzie wiązało się z uzyskaniem korzyści majątkowych – w postaci umorzenia długu. Przesłanką korzystania z utworów w ramach dozwolonego użytku osobistego jest natomiast nieodpłatność takiego korzystania. Uzyskanie korzyści w postaci zwolnienia z długu może natomiast skutkować zakwalifikowaniem korzystania jako odpłatnego, co wyłączałoby możliwość powołania się na dozwolony użytek osobisty.

Gdyby z kolei restauracja dostarczała sprzęt i utwory, wówczas korzystanie ma cechę komercyjności oraz nie mieści się w ramach kręgu osób pozostających w stosunku towarzyskim (wówczas bowiem to restauracja byłaby podmiotem udostępniającym publicznie utwory). W takiej sytuacji konieczne byłoby posiadanie przez restaurację zezwolenia na eksploatację utworów (np. umowy z ZAiKSem).

DJ grający na studniówce (jako przedsiębiorca, który we własnym imieniu wykonuje usługę na rzecz jakiegoś podmiotu) dokonuje eksploatacji majątkowych praw autorskich twórcy – odtwarza bowiem utwory i udostępnia je kręgowi osób, które należy zakwalifikować jako publiczność. Dlatego powinien uzyskać zgodę na eksploatację praw autorskich. Gdy natomiast DJ byłby np. pracownikiem restauracji i dokonywałby eksploatacji praw do utworów w ramach wykonywania obowiązków służbowych, wówczas to pracodawca opowiadałby za uzyskanie stosownej licencji. Bez wchodzenia w szczegóły konstrukcji umownych można dodać w uproszczeniu, że możliwa jest i taka sytuacja, że restauracja/ sala balowa posiada umowy z odpowiednimi organizacjami zbiorowego zarządzania w tak szerokim zakresie, że jest nią objęta eksploatacja tych praw na terenie danego obiektu przez jakikolwiek podmiot (wtedy DJ nie musiałby posiadać odrębnego zezwolenia, a jednie odpowiednio umówić się z właścicielem obiektu, który taką zgodę posiada).

Emilia Chmielewska

Prawnik

Traple Konarski Podrecki i Wspólnicy sp.j.

fot. archiwum LK