Przygotowuję niekomercyjny film o Chełmie. Chciałbym jako tło muzyczne wykorzystać 2 fragmenty utworów Chopina. W napisach końcowych umieszczę oczywiście kompozytora i tytuły utworów. Czy takie użycie jest legalne?

Prawna dopuszczalność wykorzystania cudzego utworu, jako tła muzycznego w filmie, który będzie rozpowszechniany szerszej grupie odbiorców np. za pośrednictwem internetu, zasadniczo uzależniona jest od uzyskania na to zezwolenia jego twórcy bądź podmiotu uprawnionego do rozporządzania autorskimi prawami majątkowymi do niego. Fakt, iż wykorzystanie utworu ma charakter niekomercyjny nie ma prawnego znaczenia dla obowiązku uzyskania zezwolenia. Wyjątek od powyższej zasady dotyczy m.in. utworów muzycznych, do których autorskie prawa majątkowe wygasły, co ma generalnie miejsce po upływie 70 lat od daty końca roku kalendarzowego, w którym zmarł twórca.

Dlatego też, w odniesieniu do twórczości F. Chopina nie będzie konieczne występowanie o uzyskanie zezwolenia od jego następców prawnych, by móc zgodnie z prawem wykorzystać jego kompozycje, jako tło muzyczne do filmu.

Należy jednak zwrócić uwagę na dwie kwestie.

Po pierwsze, twórczość Chopina w polskim porządku prawnym podlega szczególnej ochronie. Mimo bowiem, iż autorskie prawa majątkowe do jego twórczości już wygasły, to na mocy Ustawy o ochronie dziedzictwa Fryderyka Chopina, nadal aktualny pozostaje obowiązek wykorzystania jego twórczości w sposób nienaruszający jego dobrego imienia i renomy. Co prawda wskazany w pytaniu sposób użycia utworu zdaje się nie naruszać powyższych warunków korzystania z twórczości F. Chopina, nie mniej jednak, w celu rozwiania ewentualnych wątpliwości można skontaktować się z Narodowym Instytutem Fryderyka Chopina (http://pl.chopin.nifc.pl/institute/) z pytaniem, czy taki sposób wykorzystania jest w ich ocenie dopuszczalny.

Po drugie, należy mieć na uwadze, iż wygaśnięcie autorskich praw autorskich majątkowych automatycznie nie sprawia, że możliwe jest legalne wykorzystanie konkretnego, utrwalonego wykonania utworu Chopina. Wykonawcom - tzn. np. muzykom, orkiestrze, których artystyczne wykonanie danego utworu zostało zarejestrowane, przysługują bowiem odrębne prawa wykonawcze, wygasające po upływie 50 lat od faktycznego wykonania bądź opublikowania, co sprawia że na ich wykorzystanie jako muzyki w filmie potrzebne może okazać się uzyskanie ich zezwolenia. 

PS. Zachęcamy również do zapoznania się z prowadzoną przez Fundację jedyną w Polsce, Bazą Legalnych Źródeł, dającą dostęp do zasobów kultury zgodnie z prawem i wolą twórców. Bazę można znaleźć tutaj: http://legalnakultura.pl/pl/legalne-zrodla

Sara Dobrzańska