„Twórca filmu lub piosenki ponosi stratę, gdy ktoś przegra czy ściągnie z sieci jego film za darmo, dla siebie. Ile nagrań filmów czy piosenek wolno mieć? Myślę, że posiadanie radiomagnetofonu, dekodera telewizyjnego czy nagrywarki jest raczej nielegalne – chyba że będę nagrywać wyłącznie własny głos. W jakim celu produkowane są radiomagnetofony czy nagrywarki, skoro posiadanie ich jest nielegalne?”

Nie istnieją ograniczenia ilościowe co do posiadania przegranych na własny użytek różnych utworów (dozwolony użytek prywatny). Nie ma przy tym znaczenia rodzaj twórczości (utwory muzyczne, audiowizualne, kreskówki itp.) – za wyjątkiem programów komputerowych, na które nie rozciąga się prawo dozwolonego użytku prywatnego.

Oczywiście twórcy ponoszą pewne straty związane z korzystaniem przez użytkowników z utworów w ramach dozwolonego użytku prywatnego, ale nie mogą żądać odszkodowania za zyski utracone w wyniku tego działania, bowiem nie jest ono bezprawne (ustawodawca wyłącza bezprawność właśnie poprzez wprowadzenie do ustawy tzw. „dozwolonego użytku prywatnego”). Gdy korzystanie następuje w ramach dozwolonego użytku prywatnego, twórca nie może zatem żądać zapłaty wspomnianej w pytaniu trzykrotności stosownego wynagrodzenia.

Ponadto, opisana szkoda jest w pewnym zakresie kompensowana poprzez wprowadzenie opłat od czystych nośników (czyste płyty CD, DVD, kasety, dyskietki, papier) oraz od urządzeń reprograficznych (magnetofony, magnetowidy, kserokopiarki, nagrywarki CD/DVD). Opłaty takie są doliczane do cen sprzedaży tych nośników i urządzeń, a następnie wypłacane twórcom za pośrednictwem organizacji zbiorowego zarządzania prawami autorskimi (przy uwzględnieniu stosownych parametrów).

Urządzenia do zwielokrotniania utworów, jak również korzystanie z nich, jest legalne – o ile mieści się w ramach dozwolonego użytku (a jeżeli wykracza poza ten użytek – po zawarciu odpowiedniej umowy licencyjnej oraz uiszczeniu stosownego wynagrodzenia).

Emilia Chmielewska

Prawnik

Traple Konarski Podrecki i Wspólnicy sp.j.