W nawiązaniu do pytania o ściąganie (bez udostępniania) rozpowszechnionego utworu w zakresie własnego użytku osobistego (http://legalnakultura.pl/pl/prawo-w-kulturze/zapytaj-prawnika/prawa-autorskie/60,sciaganie-bez-udostepniania-rozpowszechnionego-utworu-w-zakresie-wlasnego-uzytku-osobistego) chciałabym prosić o wyjaśnienie jednej kwestii, która w dalszym ciągu jest dla mnie niejasna. W przytoczonym pytaniu osoba chciała m.in. dowiedzieć się, czy wolno pobierać utwory, które nie zostały umieszczone w sieci przez twórcę. To fragment odpowiedzi prawnika: „Jeśli autor sam zamieścił swój utwór w sieci to można dokonać jego pobrania (w ramach dozwolonego użytku osobistego). Jeśli utworu w sieci nie zamieścił twórca, ale wiemy, że utwór ten został już rozpowszechniony za zgodą twórcy to można dokonać jego pobrania (w ramach dozwolonego użytku osobistego) – np. jeśli twórca wykonał utwór podczas koncertu.” Czy w takim razie rozpowszechnienie utworu za pozwoleniem twórcy sprawia, że osoby trzecie mogą zamieszczać ten utwór w sieci, nie pytając o zgodę twórcy (a co za tym idzie, że wolno korzystać z podobnych utworów)? 

Odpowiadając na to pytanie należy rozgraniczyć kwestie związane z wykorzystywaniem utworów dla własnych potrzeb (dozwolony użytek osobisty) od dalszego rozpowszechniania utworu. 

Przepis art. 23 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych ustanawia zasadę w myśl której bez zezwolenia twórcy wolno nieodpłatnie korzystać z już rozpowszechnionego utworu w zakresie własnego użytku osobistego. Przy czym pod pojęciem korzystania należy rozumieć taką sytuację, w której przykładowo ktoś pobiera dany utwór muzyczny ze strony internetowej w celu jego odsłuchania na swoim komputerze, natomiast nie należy takiej sytuacji traktować na równi z tym, iż jeśli twórca wyraził zgodę na publiczne udostępnienie utworu to odbiorca czy też użytkownik może z tym utworem zrobić dalej wszystko (np. rozpowszechnić go dalej w Internecie). 

Rozpowszechnianie bowiem jest to publiczne udostępnianie utworu, a to prawo zgodnie z prawem autorskim należy do wyłącznej domeny uprawnień twórcy, który posiada wyłączne prawo do korzystania z utworu i rozporządzania nim na wszystkich polach eksploatacji oraz do wynagrodzenia za korzystanie z utworu. Korzystanie z utworu w ramach dozwolonego użytku osobistego może tak więc nastąpić tylko w kręgu osób wyraźnie wskazanych, dalsze (publiczne) rozpowszechnianie utworu (umieszczenie w Internecie) wymaga zgody i udzielenia stosownej licencji na takie korzystanie z utworu. Przyjęcie odmiennej koncepcji kłóciło by się z treścią majątkowych praw autorskich jakie przysługują względem utworu. 

Jarosław Jastrzębski
Radca prawny