W Bibliotece Publicznej działa Biblioteczny Klub Filmowy (organizacja non profit), którego założeniem jest prezentacja filmów i popularyzacja języków obcych dla czytelników biblioteki. Grupę widzów stanowi krąg osób pozostających w stosunku towarzyskim. W Statucie Klubu zawarte są informacje o naszych DARMOWYCH pokazach filmów (DVD), poprzedzonych krótką prelekcją na temat filmu i jego twórców. Prezentujemy także filmy polskie dla obcokrajowców z napisami angielskimi. Każdy pokaz może zgromadzić maksymalnie 20 osób. Działamy w ramach naszych zadań statutowych. Opłacamy ZAiKS.

Czy jako Klub działający na takich zasadach możemy korzystać bezpłatnie z zasobów filmowych, nie opłacając "parasola licencyjnego"?

Opisana działalność nie wchodzi w zakres żadnego z przewidzianych przez ustawę przypadków dozwolonego użytku. W szczególności nie można się tutaj powołać na dozwolony użytek prywatny.

Co prawda, z treści pytania wynika, że widzowie pozostają w stosunku towarzyskim, jednakże dla powołania się na ten wyjątek potrzebne jest istnienie tego typu relacji pomiędzy udostępniającym a odbiorcami, a nie wewnątrz grona odbiorców. Nadto, dozwolony użytek osobisty dotyczyć może tylko osób fizycznych – nie może się na niego zatem powołać jednostka organizacyjna, jaką jest Biblioteka Publiczna (w relacji z takim podmiotem de facto nie jest też możliwe istnienie stosunku towarzyskiego).

Działania opisane w pytaniu nie podlegają również dozwolonemu użytkowi publicznemu dedykowanemu w art. 28 upapp bibliotekom, archiwom i szkołom. Określona tym przepisem licencja ustawowa dotyczy bowiem jedynie udostępniania egzemplarzy utworów czytelnikom (użyczenie). Nie obejmuje natomiast wyświetlania utworów dla publiczności.

Na legalne dokonywania omawianych działań należy więc uzyskać odpowiednie licencje.

Licencja może zostać udzielona przez samego producenta, dystybutora lub inny podmiot, któremu dany producent powierzył zarządzanie jego prawami autorskimi lub prawami pokrewnymi do wideogramu. Należy jednak pamiętać, że istnieje konieczność uzyskania licencji zarówno w zakresie praw autorskich, jak i w zakresie praw pokrewnych do wideogramu. Ponadto, uzyskanie licencji nie wyłącza obowiązku zapłaty tzw. wynagrodzenia dodatkowego (taniemów) opartego o ustawę, które może być uiszczone jedynie za pośrednictwem właściwej organizacji zbiorowego zarządzania prawami autorskimi.

Można spróbować negocjować wynagrodzenie licencyjne z ww. podmiotami powołując się na wykorzystanie niekomercyjne nastawione na popularyzację kultury. Decyzja w tym zakresie należy jednak wyłącznie od uprawnionego.

Emilia Chmielewska
Prawnik
Traple Konarski Podrecki i Wspólnicy sp.j.